- English
- Hindi
- Portuguese
- Spanish
- Odia
- Dutch
- Marathi
- German
What is Rasa Purnima?
The term “Rasa” means dancing sweetly and melodiously, while “Purnima” refers to the full moon day. Rasa Purnima is a significant day for all devotees of Sri Radha and Sri Krishna.
Why is this day important? During the month of Kartik (also known as Damodar month), the Gopis, under the guidance of Radharani, searched for Sri Krishna all over Vraj Mandal. This search began on Sarat Purnima and continued until Rasa Purnima. “Sarat” signifies “autumn,” and on Sarat Purnima, the moon appears brightly in the night sky.
On this day, Sri Krishna disappeared with Radharani from the Rasa dance, and shortly after, He disappeared from her as well. Sri Krishna and Radharani are the heart and soul of the Gopis, and, unable to see Krishna, they began searching for both Krishna and Radharani. They found Radharani alone but could not find Krishna. Together, Radharani and the Gopis resumed their search for Sri Krishna.
This search is central to the Kartik month in Vrindavan, a time dedicated to seeking the Lord. This is why devotees of Sri Radha Krishna flock to Vrindavan, the 84-kros area of Vraj Mandal. Vrindavan is home to twelve forests, each with its own unique character. This sacred place, where Radha Krishna resides with all the Gopas and Gopis, also includes Govardhan Hill, the Yamuna River, and many other holy sites. Here, the Divine Couple manifests their pastimes with the Gopas and Gopis.
The Brahma Vaivarta Purana discusses the birth of Krishna. Once, Krishna appointed His close friend Sridam as a guard. In Satya Loka, there is a river named Viraja, personified as a female deity. Krishna was with Viraja in the Mahavan forest and instructed Sridam not to allow anyone to enter. When Radharani arrived and wished to enter Mahavan to be with Krishna, Sridam stopped her and began reciting the glories of Krishna. This interaction was akin to a child recounting story of grandparents to their own parents. In Bengal, there is a proverb, “maayer kache mamar barir golpo“—which translates to “telling the stories of one’s maternal grandparents and relatives to one’s mother.”
Hearing Sridam praise Krishna, Radharani became angry and cursed him. In verses 3.97-99 of the Sri Krishna Janma Kanda in Brahma Vaivarta Purana, she said:
yathā surāscha tridashānityam nindanti saṃtatam
tathā nindasi māṃ mūḍha tasmātāsuro bhavaha
goparājosurīm yonim golokāsca bahirbhava
mayādya shāpto murasttvam kastvam rakṣitumīśvara
“Oh, foolish one! Just as a demonic person eternally criticises all the gods and goddesses, so too do you criticise me. Therefore, I curse you to become a demon. Leave this Goloka Dham (the eternally peaceful abode) and be born in a demonic family. You are foolish, and I curse you. No one can protect you from my curse.”
After receiving this curse, Sridam also became angry and cursed Radharani in turn, saying:
“Your anger does not seem ordinary. Therefore, you too shall take birth in the material world and will be accused of unchastity. You will marry a man named Rayan, a great devotee also known as Ayan Ghosh or Abhimanyu. Rayan will be a small spark of Krishna, from a Vaishya business family, and you will be known as his wife. You will not be able to meet freely with Krishna, and just as Krishna moves with Viraja in this forest, you will meet Krishna in that same way.”
After cursing Radharani, Sridam paid obeisance to her and then went to Sri Krishna. Radharani also went to Krishna after being cursed by Sridam and said,
“Sridam has cursed me. If I must go to the material world, I wish to appear there in the form of a Gopi. Will you allow me to take this form?“
Radharani continued, “I always keep You in my heart and never think of anything unconnected to You. I am constantly thinking of Your moon-like face and Your lotus-petal eyes, day and night. You are my life and soul, my ultimate treasure; without You, I cannot survive. I am only a body, while You are my life. Whether I am asleep or awake, my mind is fixed on You. I remember Your lotus feet, and without Your service, I cannot stay alive even for a moment. My life has no value without You.”
When Krishna left for Mathura, Radharani, in deep separation, lamented:
“Ayi dina dayadra natha he Mathura natha
Kadavalokyase hrdayam tvad aloka kataram
Dayita bhramyati kim karomy aham“
Radharani cried out to Krishna, saying, “Oh Lord, You promised to return, yet You have not come back. You were once the Lord of Vrindavan, but now You are the Lord of Mathura. My heart laments and feels the pangs of separation in Your absence. My dear, I have become lost without You. What am I to do?”
Hearing Radha’s heartfelt prayers, Krishna replied, “Oh, my beloved Radha, I promise that in the Varaha Kalpa (a day in the life of Brahma), I will come to the material world, and you will come with me. We will meet in different forests of Vrindavan. You are my life and soul, and I cannot keep you away from me. Do not fear, for you will be with me even in the material world.”
After hearing these words from Krishna, Radharani was pacified. This is why Krishna appeared one year and thirteen days before Radharani, born in Gokul Mahavan, while Radharani appeared nearby in the house of Vrishabhanu Maharaj and Kirtida Devi in Raval. Radha and Krishna would meet at different locations in Vrindavan.
In the Brahma Vaivarta Purana, Chapter 6, verses 126-228, within the section describing the pastime of the Lord taking birth, there is an incident of which I am trying to give a synopsis:
Once, Radharani, lamenting to Krishna, said, “Oh my Lord, I have a request; please try to listen to the words of Your humble servant. I have come to know that You will go to the material world and my mind is tormented. How can I survive without You? How can I bear to be separated from You? Oh, my friend, my life and soul, I cannot imagine how many days must pass before I can meet You again in Gokul Mahavan. Please, tell me the truth: when will we meet in this transcendental Gokul Mahavan?
“Oh my Lord, even a single moment—a blink of an eye—feels like a hundred yugas have passed in Your absence. How and when will I be able to take darshan of You? Where shall I go, and who will care for me? My life, my Praneshwar, Lord of my life, I am always thinking of You as my father, mother, friend, brother, sister, and son. How could I stay even a moment without You? I cannot imagine this separation. You are going to the material world, leaving me under this illusory energy. Please, let me know how long I will have to suffer without You. This is my first prayer.
“My mind is like a black bee, ever trying to gather honey from Your lotus feet, moving here and there in constant search. Allow me to go with You in any form, in any life—be it human, animal, or other. But please, don’t keep me away from You. I only desire to remember You. Please, promise me this wish will be fulfilled.
“You are my Krishna, and I am Your Radha. Our relationship is eternal, a good fortune I never want to forget, even when we are in the material world. How can I bear to forget this in such a place?”
Radha continued, “O my Lord, just as life is inseparable from the body, and the body’s shadow is inseparable from itself, so should our bond remain eternally unbroken. This is my second request; please promise me this. And, when we come to the material world, I do not want to be apart from You, even for a moment. This is my third request—that we should always remain together.”
Hearing these words, Krishna was very pleased. Radha continued, “My Lord, You have created all of us. I am Your expansion; therefore, we must be together. There is no difference between You and me. My mind is forever attached to You; no one could separate my soul nor my life from Yours. In mind, soul, and life, we are united. If I am away from You for even a moment, I lose my peace and burn in the fire of separation. As soon as I heard You were going to the material world, my life felt scorched.”
With her voice filled with devotion, Radharani expressed these words in the presence of the gods and goddesses, holding Krishna’s lotus feet, and loudly chanting her plea again and again. Hearing her lamentation, Krishna lifted Radharani onto His lap, wiped her face and tears, and said:
“O Devi, You are more precious than anything in this world, cherished even among the great yogis. There is no one who can keep you away from Me. I will tell you how to overcome this separation.
“O my beautiful consort, look upon this entire universe, where everything depends upon something else: a flower depends on its leaf, the leaf on the branch, the branch on the tree trunk, and the trunk on the sprout of the seed. The seed, in turn, depends on the earth, which rests upon Ananta Shesha, the great serpent. Ananta Shesha is supported by the tortoise, which is supported by air, and the god of air depends on Me. But I depend upon You. You are my eternal potency, and I am the object of that potency.
“The three gunas depend on you, who are like Adarsha-rupini, and I am Your soul. Just as the soul relies on the body for shelter, and the body requires the soul for life, so do we depend upon one another. Without both of us, nothing could be created. Yet you are so humbly praying to me.
“Milk is inseparable from its whiteness, fire from its heat, the earth from its fragrance, and water from its coolness. In the same way, we are inseparable, like milk and whiteness, fire and heat, earth and fragrance, water and coolness. Do not think we can ever truly be separate—I am always with You.
“You will appear in the home of Vrishabhanu Maharaja, and I will be born to Devaki. Then, I will be transferred by Vasudeva to Nanda Maharaja’s palace in Gokul. Later, out of fear of Kamsa, we will move from Gokul to Nanda Gram, and You too will move from Raval to Varshana and We will remain together, manifesting different pastimes in the forests of Vrindavan.”
Radha and Krishna are not separate from one another. Our previous teachers explained that Radha manifested from Krishna’s left side, and Balaram from His right. They represent the internal potency of Krishna: Radha is His pleasure potency (Hladini Shakti), and Balaram His existential potency (Sandhini Shakti).
Rasa Purnima is one of the most important days for followers of Gaudiya Vaishnavism, as it commemorates the rasa dance of Radha and Krishna. The term “Gaudiya” originates from Radharani. The rasa dance took place at Vamsi Vat in Vrindavan and throughout the region. On the full moon day of Kartik, Radha and Krishna danced together with the Gopis. The Gopis, under Radharani’s guidance, searched for Krishna, and upon finding Him, all performed the rasa dance. The Gopis desired to be with Krishna in the same way as Radharani. To fulfil this desire, Krishna expanded Himself, creating a separate form for each Gopi and danced with each individually.
In this Age of Kali Yuga, Krishna descended as Lord Chaitanya, taking on the form and mood of Radharani. He appeared in the womb of Saci Mata in Nabadwip, Mayapur, Bengal. Lord Chaitanya would perform sankirtan in the courtyard of Srivas Pandit, known as ‘sankirtan rasa sthali’—the home of rasa mellows. Here, in His combined form as Radha and Krishna, Lord Chaitanya re-enacted the rasa dance through sankirtan with associates like Nityananda Prabhu, Advaita Acharya, Srivas Pandit, Mukunda, and others. Together, they joyfully sang the Hare Krishna Mahamantra and other songs like Mukunda Madhava Yadava Hari.
To enter the rasa dance, one must be free from all material desires, called “vishaya.” These desires arise from the five senses—form, taste, sound, smell, and touch. Only one whose mind is focused solely on satisfying Krishna’s senses can enter the rasa dance. In Kali Yuga, wholeheartedly chanting the Hare Krishna Mahamantra destroys all material desires, allowing one to engage all senses in serving Lord Sri Krishna. In doing so, one can realise the blissful nature of the rasa dance.
On Rasa Purnima, we should meditate on how the Divine Couple manifested Their Rasa Lila, as well as on how Lord Chaitanya performed His Sankirtan Lila at Srivas Pandit’s home in Nabadwip, to enrich our spiritual lives.
Srila Bhaktivinode Thakur writes:
“Gaura vana majhe bedh na heribo hoibo baraja vasi“
This means we should not distinguish between Nabadwip and Vrindavan, as they are one and the same. Nabadwip is known as ‘Gupta Vrindavan’ (hidden Vrindavan). In Goloka Vrindavan, two altars exist: one for Chaitanya Mahaprabhu and another for Radha and Krishna. We should meditate on both the rasa dance in Vrindavan and the Sankirtan Lila in Nabadwip, Mayapur, filling our hearts with these pastimes.
Today, we should pray and seek the blessings of Lord Nityananda, for without His blessings, we cannot attain Lord Chaitanya’s grace, and without Lord Chaitanya’s blessings, we cannot enter Vrindavan.
My grand spiritual master, His Divine Grace Srila Prabhupada Bhakti Siddhanta Saraswati Goswami Thakur, founder Acharya of Gaudiya Math, installed Radha Krishna along with Chaitanya Mahaprabhu in most of his temples. On this day, chant the Hare Krishna Mahamantra, meditate on the beautiful rasa dance, and become eternally blissful, peaceful, and filled with divine love.
BB Bodhayan
Ras Purnima 15 November 2024
रास पूर्णिमा
रास पूर्णिमा क्या है? “रास” का अर्थ होता है मधुर और मृदु ढंग से नृत्य करना, जबकि “पूर्णिमा” का तात्पर्य पूर्ण चन्द्रमा की रात से है। रास पूर्णिमा श्रीराधा और श्रीकृष्ण के सभी भक्तों के लिए एक महत्वपूर्ण दिन है।
यह दिन क्यों महत्वपूर्ण है? कार्तिक माह (जिसे दामोदर मास भी कहते हैं) के दौरान, गोपियाँ ने, राधारानी के आनुगत्य में, श्रीकृष्ण को सम्पूर्ण व्रज-मण्डल में ढूँढा। यह अन्वेषण शरद पूर्णिमा से आरम्भ हुआ और रास पूर्णिमा तक चला। “शरत्” का अर्थ है “पतझड़,” और शरत्-पूर्णिमा को चन्द्रमा रात्रि-आकाश में बहुत उज्ज्वल प्रतीत होता है। इसी रात्रि, श्रीकृष्ण राधारानी के साथ रास नृत्य से अदृश्य हो गए, और कुछ समय पश्चात्, वे राधारानी के निकट से भी ओझल हो गए। श्रीकृष्ण और राधारानी गोपियों के हृदय और आत्मा हैं, और कृष्ण को न देख पाने के कारण, वे कृष्ण और राधारानी दोनों को ढूँढने लगीं। वे राधारानी को अकेला पा सकीं, परन्तु कृष्ण को नहीं ढूँढ सकीं। तब राधारानी और गोपियाँ मिलकर फिर से श्रीकृष्ण के अन्वेषण में निकल पड़ीं।
यह अन्वेषण वृन्दावन में कार्तिक माह का केन्द्र है, एक ऐसा काल जो भगवान् को ढूँढने के लिए समर्पित है। यही कारण है कि श्रीराधाकृष्ण के भक्त वृन्दावन, व्रज मण्डल के ८४ कोस क्षेत्र में एकत्रित होते हैं। वृन्दावन में बारह वन हैं, जिसमें प्रत्येक का अपना विशिष्ट स्वरूप है। यह पवित्र स्थान, जहाँ राधा-कृष्ण गोपों और गोपियों के साथ निवास करते हैं, गोवर्धन पर्वत, यमुना नदी, और कई अन्य पवित्र स्थलों को भी समाहित करता है। यहाँ दिव्य युगल गोपों और गोपियों के साथ लीलायें करता है।
ब्रह्मवैवर्त पुराण में श्रीकृष्ण-जन्म का व्याख्यान है। एक बार, श्रीकृष्ण ने अपने प्रिय मित्र श्रीदाम को एक रक्षक के रूप में नियुक्त किया। सत्य लोक में एक नदी है जिसका नाम विरजा है, जिनका एक देवी का भी रूप है। श्रीकृष्ण महावन में विरजा के साथ थे और उन्होंने श्रीदाम को किसी को भी अन्दर न आने देने का निर्देश दिया। जब राधारानी वहाँ पहुँची और महावन में श्रीकृष्ण के पास जाने की इच्छा प्रकट की, तो श्रीदाम ने उन्हें रोका और श्रीकृष्ण की महिमा का गान करने लगे। यह कुछ ऐसा था कि कोई बालक अपने माता-पिता को अपने दादा-दादी की कहानियाँ सुनाये। बंगाल में एक कहावत है, “मायेर काछे मामार बाड़िर गल्प” — जिसका अर्थ है “अपनी माँ को अपने नाना-नानी के घर की कहानियाँ सुनाना।”
श्रीदाम से इस प्रकार श्रीकृष्ण का स्तुति-गान सुनकर, राधारानी क्रोधित हो गईं और उन्होंने उसे शाप दिया। ब्रह्मवैवर्त पुराण के श्रीकृष्ण जन्म खण्ड के श्लोक ३.९८-९९ में राधारानी ने कहा:
यथासुरश्च त्रिदशान्नित्यं निन्दन्ति सन्ततम् ।
तथा निन्दसि मां मूढ तस्मात्त्वमसुरो भव ॥
गोप व्रजासुरीं योनिं गोल्काच्च बहिर्भव ।
मयाद्य शप्तो मूढस्त्वं कस्त्वां रक्षितुमीश्वरः ॥
“हे मूढ़! जिस प्रकार एक असुर हमेशा देवताओं का अपमान करता है, वैसे ही तुम भी मेरा अपमान कर रहे हो। अतः, मैं तुम्हें शाप देती हूँ कि तुम एक असुर बन जाओ। तुम गोलोक धाम से बाहर चले जाओ और एक असुर परिवार में जन्म लो। हे मूढ़ मेरे इस शाप से तुम्हें कोई नहीं बचा सकता।”
शाप मिलने के बाद, श्रीदाम भी क्रोधित हुए और उन्होंने राधारानी को शाप दिया: “तुम्हारा क्रोध साधारण नहीं लगता। इसलिए, तुम भी भौतिक दुनिया में जन्म लोगी और तुम्हें कलङ्किनी का आरोप सहना पड़ेगा। तुम रायाण (आयान घोष या अभिमन्यु नामक एक भक्त) नामक एक पुरुष से विवाह करोगी, जो कृष्ण का अंश होगा और एक वैश्य परिवार से होगा। तुम उसकी पत्नी के रूप में जानी जाओगी। तुम्हें कृष्ण से स्वतन्त्र रूप से मिलने का अवसर नहीं मिलेगा, और जिस प्रकार कृष्ण विरजा के साथ वन-विहार करते हैं उसी प्रकार तुम भी कृष्ण से मिल सकोगी।”
शाप देने के बाद, श्रीदाम ने राधारानी को प्रणाम किया और श्रीकृष्ण के पास चले गए। राधारानी भी शाप के बाद श्री कृष्ण के पास गईं और कहा, “श्रीदाम ने मुझे शाप दिया है। अगर मुझे भौतिक संसार में जाना है तो मैं एक गोपी के रूप में जाना चाहूँगी। क्या आप मुझे इसी रूप में अवतार लेने देंगे?”
राधारानी ने आगे कहा, “मैं हमेशा आपको अपने हृदय में रखती हूँ और आपसे अलग कुछ नहीं सोचती। मैं दिन-रात आपके चन्द्र जैसे मुख और कमल-पंखुड़ी जैसे नेत्रों का ध्यान करती हूँ। आप मेरे जीवन और आत्मा हो, मेरी समस्त निधि हो; आपके बिना मैं जीवित नहीं रह सकती। मैं केवल शरीर मात्र हूँ और आप मेरे जीवन हो। जाग्रत और निद्रा समस्त अवस्थाओं में मेरा मन केवल आप पर ही स्थिर है। मैं आपके पादपद्म का ही स्मरण करती हूँ और आपकी सेवा के बिना मैं एक क्षण भी जीवित नहीं रह सकती। आपके बिना मेरे जीवन का कोई अर्थ नहीं है।”
जब कृष्ण मथुरा गये, राधारानी ने विरह में दुःख व्यक्त करते हुए कहा:
अयि दीन-दयार्द्र नाथ हे मथुरानाथ कदावलोक्यसे ।
हृदयं त्वदलोककातरं दयित भ्राम्यति किं करोम्यहं ॥
राधारानी ने कृष्ण से रोते हुए कहा, “हे प्रभु, आपने लौटने का वचन दिया था, पर आप वापस नहीं आए। आप एक समय वृन्दावन के भगवान् थे, पर अब आप मथुरा के भगवान् हो। आपकी अनुपस्थिति में मेरा हृदय व्याकुल हो रहा है। अब मैं क्या करूँ?”
राधा की यह कातर प्रार्थना सुनकर, कृष्ण ने कहा, “हे प्रिय राधा, मैं वचन देता हूँ कि वराह कल्प में मैं भौतिक जगत् में आऊँगा, और तुम भी मेरे साथ आओगी। हम वृन्दावन के विभिन्न वनों में मिलेंगे। तुम मेरा जीवन और आत्मा हो और मैं स्वयं को तुमसे अलग नहीं रख सकता। चिन्ता न करो, तुम मेरे साथ भौतिक जगत् में भी रहोगी।”
कृष्ण के यह वचन सुनकर राधारानी सन्तुष्ट हुईं। इसलिए कृष्ण राधा से एक साल तेरह दिन पहले गोकुल महावन में प्रकट हुए, एवं राधारानी पास में ही वृषभानु महाराज और कीर्तिदा देवी के घर में रावल में प्रकट हुईं। राधा और कृष्ण वृन्दावन के विभिन्न स्थलों में मिलते।
ब्रह्मवैवर्त पुराण में कृष्णजन्म-खण्ड, अध्याय ६ के श्लोक १२६-२२८ में जिन घटनाक्रमों का वर्णन है मैं उसे संक्षेप में बता रहा हूँ। एक बार राधारानी ने दुख व्यक्त करते हुए कृष्ण से कहा, “हे मेरे नाथ, मैं आपसे एक निवेदन करना चाहती हूँ। कृपया अपनी क्षुद्र सेविका की विनती सुनिये। मुझे ज्ञात हुआ है कि आप भौतिक संसार में जाएँगे और मेरा मन व्यथित हो गया है। आपके बिना मैं कैसे जीवित रह पाऊँगी? मैं आपका विरह कैसे सहन करूँगी? हे सखा, मेरे प्राण और जीवन, मैं सोच भी नहीं सकती कि कितने दिनों के उपरान्त मैं आपसे गोकुल महावन में मिल सकूँगी। कृपया मुझे सत्य बताइये कि हम इस दिव्य गोकुल महावन में कब मिलेंगे?”
“हे नाथ, आपके विरह में एक क्षण भी, यहाँ तक कि पलक का झपकना भी जैसे सैकड़ों युगों जैसे प्रतीत होता है। मैं कब और कैसे आपके दर्शन पा सकूँगी? मैं कहाँ जाऊँ और मेरी रक्षा कौन करेगा? मेरे जीवन, मेरे प्राणेश्वर, मैं तो सदैव आपका ही स्मरण अपने पिता, माता, बन्धु, भ्राता, भगिनी, इत्यादि के रूप में कर रही हूँ। मैं आपके बिना एक क्षण भी कैसे रहूँगी? मैं इस विरह के बारे में सोच भी नहीं सकती। आप मुझे इस मायावी शक्ति में छोड़कर भौतिक जगत् को जा रहे हैं। कृपया मुझे बताइये कि आपके बिना मुझे कितने समय तक विरह का दुःख सहना होगा। यह मेरी प्रथम विनती है।”
“मेरा मन एक भँवरे के जैसा है जो आपके चरण-कमलों से शहद प्राप्त करने के लिए इधर-उधर विचरण करता रहता है। कृपया मुझे आपके साथ किसी भी रूप में, किसी भी शरीर में — मनुष्य, पशु या अन्य किसी शरीर में, आपके साथ जाने दें। किन्तु मुझे स्वयं से अलग न रखें। मेरी केवल एक इच्छा है कि सदैव आपका स्मरण करती रहूँ। मेरी यह इच्छा पूर्ण करने का वचन दीजिए।”
“आप मेरे कृष्ण हैं और मैं आपकी राधा हूँ। हमारा सम्बन्ध नित्य है और इस शुभ सौभाग्य को मैं भौतिक जगत् में भी भूलना नहीं चाहती। ऐसे स्थान में मैं यह भूलना कैसे सहन कर सकूँगी?”
राधा ने आगे कहा, “हे नाथ, जिस प्रकार जीवित काल में शरीर से प्राण अलग नहीं होते हैं, और स्वयं से छाया पृथक् नहीं की जा सकती है, उसी प्रकार हमारा सम्बन्ध भी नित्य अविच्छेद्य रहना चहिये। यह मेरी द्वितीय प्रार्थना है; इसे पूर्ण करने का वचन दीजिये। और जब हम भौतिक जगत् में जाएँगे तक मैं आपसे एक क्षण भी अलग नहीं रहना चाहती। यह मेरी तृतीय प्रार्थना है कि हम सदैव साथ रहें।”
यह सुनकर कृष्ण अत्यन्त प्रसन्न हुए। राधा ने आगे कहा, “मेरे नाथ, आपने हम सबकी सृष्टि की है। मैं आपकी ही विस्तार हूँ। अतः हमें साथ रहना चाहिए। आपमें और मुझमें कोई अन्तर नहीं है। मेरा मन सदैव आपमें संलग्न है और कोई भी मेरी आत्मा या मेरे प्राण को आपसे विलग नहीं कर सकता। मन, आत्मा और प्राणों में हम एक हैं। अगर मैं एक क्षण भी आपसे अलग होती हूँ तो मैं विचलित हो जाती हूँ और विरहाग्नि में ज्वलित हो उठती हूँ। जैसे ही मैंने सुना कि आप भौतिक जगत् जा रहे हैं, मेरे प्राण जैसे दग्धीभूत हो उठे।”
अपनी प्रेममयी भक्ति से भरी वाणी से राधारानी ने विभिन्न देवी-देवताओं के समक्ष यह कहा एवं कृष्ण के कमलचरण पकड़ कर पुनः पुनः उच्च स्वर में अपनी विनती प्रस्तुत की। राधारानी का दुःख सुनकर कृष्ण ने उन्हें अपनी गोद में उठा लिया एवं उनके अश्रु पोंछते हुए कहा:
“हे देवी, आप इस जगत् की समस्त वस्तुओं से अधिक मूल्यवान् हैं और महायोगियों द्वारा भी वाञ्छनीय हैं। कोई भी आपको मुझसे पृथक् नहीं रख सकता। मैं तुम्हें बताता हूँ कि इस विरह को कैसे पार किया जा सकता है।”
“हे रमणीय सहचरी, इस समस्त ब्रह्माण्ड को देखो जहाँ हर वस्तु अपने अस्तित्व के लिए किसी अन्य वस्तु पर निर्भर है। एक पुष्प पत्तियों पर निर्भर है, पत्तियाँ शाखा पर निर्भर हैं, शाखा तने पर निर्भर है और पेड़ का तना बीज के अंकुरण पर निर्भर है। इसी प्रकार बीज पृथ्वी पर निर्भर है, जो कि स्वयं महासर्प अनन्तशेष पर स्थित है। अनन्तशेष कच्छप (कछुए) द्वारा सम्बलित हैं, जो कि वायु द्वारा सम्बलित हैं, एवं वायुदेव मुझ पर निर्भर हैं। किन्तु मैं तुम्हारे ऊपर निर्भर हूँ। तुम मेरी नित्य शक्ति हो और मैं उस शक्ति का विषय।”
“तीनों गुण तुम पर आधारित हैं। तुम अदृश्-रूपिणी हो और मैं तुम्हारी अन्तरात्मा। जिस प्रकार आत्मा शरीर का आश्रय लेती है और शरीर को चेतन होने के लिए आत्मा की आवश्यकता है, उसी प्रकार हम दोनों एक दूसरे पर निर्भर हैं। हमारे बिना यह सृष्टि नहीं हो सकती, फिर भी तुम इतने क्षुद्र भाव से मुझसे विनती कर रही हो।”
“दूध और उसकी सफेदी, अग्नि और उसकी गर्मी, पृथ्वी और उसकी सुगन्ध, एवं जल और उसकी शीतलता एक-दूसरे से अलग नहीं हो सकते, उसी प्रकार हम भी कभी वास्तव में अलग नहीं हो सकते। यह नहीं सोचना कि हम कभी भी विलग हो सकते हैं — मैं सदैव तुम्हारे साथ हूँ।”
“तुम वृषभानु महाराज के घर में प्रकट होगी और मैं देवकी से जन्म लूँगा। फिर वासुदेव मुझे गोकुल में नन्द महाराज के गृह में ले जाएँगे। तदनन्तर, कंस के भय से हम गोकुल से नन्दग्राम जाएँगे एवं तुम भी रावल से बरसाना। इस प्रकार वृन्दावन के वनों में विभिन्न लीलाएँ प्रकट करते हुए हम साथ रहेंगे।”
राधा और कृष्ण एक दूसरे से भिन्न नहीं हैं। हमारे पूर्वाचार्यों ने बतलाया है कि राधा कृष्ण की बायीं ओर से प्रकट हुयीं हैं एवं बलराम दायीं ओर से। वे कृष्ण की अन्तरङ्ग शक्ति का प्रतिनिधित्व करते हैं — राधा उनकी ह्लादिनी शक्ति हैं एवं बलराम उनकी सन्धिनी शक्ति।
रास पूर्णिमा गौड़ीय वैष्णवों के लिए एक महत्वपूर्ण दिन है, क्योंकि यह राधा और कृष्ण के रास नृत्य का स्मरण कराता है। “गौड़ीय” शब्द राधारानी से ही निकला है। रास नृत्य वृन्दावन में वंशी वट और सम्बन्धित क्षेत्र में हुआ था। राधा और कृष्ण ने कार्तिक की पूर्णिमा की रात वृन्दावन में गोपियों के साथ रास नृत्य किया था। राधारानी के आनुगत्य में गोपियों ने कृष्ण का अन्वेषण किया एवं उनके मिलने पर सबने रासनृत्य किया। गोपियाँ भी राधारानी की तरह कृष्ण के साथ रहना चाहती थीं। इस इच्छा को पूरा करने के लिए, कृष्ण ने स्वयं को कई रूपों में प्रकट किया और प्रत्येक गोपी के साथ अलग से नृत्य किया।
कलियुग में, कृष्ण ने श्रीचैतन्य के रूप में अवतार लिया, जिन्होंने राधारानी के भाव और कान्ति को धारण किया। वे नवद्वीप, मायापुर में सचि माता के गर्भ से अवतरित हुए। चैतन्य महाप्रभु ने श्रीवास पण्डित के आंगन में सङ्कीर्त्तन किया जिसे ‘सङ्कीर्त्तन रास स्थली’ कहा गया है। यहाँ, राधा और कृष्ण के मिलित रूप में, श्रीचैतन्य ने अपने पार्षदों जैसे नित्यानन्द प्रभु, अद्वैत आचार्य, श्रीवास पण्डित, मुकुन्द, एवं अन्य के साथ सङ्कीर्त्तन के माध्यम से रास नृत्य पुनः प्रकट किया। उन्होंने आनन्दपूर्वक हरे कृष्ण महामन्त्र एवं अन्य गीत जैसे ‘मुकुन्द माधव यादव हरि’ गाये।
रास नृत्य में प्रवेश प्राप्त करने के लिए व्यक्ति को समस्त भौतिक इच्छाओं, जिन्हें विषय कहते हैं, से मुक्त होना होगा। यह इच्छाएँ, यथा रूप, रस, शब्द, गन्ध एवं स्पर्श, पाँच इन्द्रियों से उत्पन्न होती हैं। कलियुग में सहृदय हरे कृष्ण महामन्त्र के जप से समस्त भौतिक इच्छाओं का नाश होता है, जिससे समस्त इन्द्रियाँ कृष्णसेवा में लग सकती हैं। इस प्रकार, रास नृत्य का आनन्दपूर्वक स्वरूप समझा जा सकता है।
रास पूर्णिमा पर हमें इस दिव्य युगल की रास लीला का ध्यान करना चाहिए और नवद्वीप में श्रीचैतन्य महाप्रभु की सङ्कीर्त्तन लीला का स्मरण करना चाहिए, जिससे हमारी आध्यात्मिक यात्रा समृद्ध हो सके।
श्रील भक्तिविनोद ठाकुर लिखते हैं: “गौर वन माझे भेद न हेरिब हइब बरज वासी” इसका अर्थ है कि हमें नवद्वीप और वृन्दावन के बीच भेद नहीं करना चाहिए, क्योंकि वे दोनों एक ही हैं। नवद्वीप को ‘गुप्त वृन्दावन’ कहा गया है। गोलोक वृन्दावन में दो वेदियाँ हैं: एक चैतन्य महाप्रभु के लिए और दूसरी राधा और कृष्ण के लिए। हमें वृन्दावन में रास नृत्य और नवद्वीप, मायापुर में सङ्कीर्त्तन लीला पर ध्यान करना चाहिए, जिससे हमारा हृदय इन लीलाओं से भर जाए।
आज हमें भगवान् नित्यानन्द से आशीर्वाद याचना करनी चाहिए, क्योंकि उनके आशीर्वाद के बिना हम चैतन्य महाप्रभु की कृपा प्राप्त नहीं कर सकते, और चैतन्य महाप्रभु की कृपा के बिना हम वृन्दावन में प्रवेश नहीं कर सकते।
मेरे परमगुरुदेव श्रील प्रभुपाद भक्तिसिद्धान्त सरस्वती गोस्वामी ठाकुर, जो कि गौड़ीय मठ के संस्थापक आचार्य हैं, ने अपने समस्त मन्दिरों में चैतन्य महाप्रभु के सहित राधाकृष्ण के विग्रह स्थापित किए हैं। इस दिन, हरे कृष्ण महामन्त्र का जप करें, मनोहर रास नृत्य का ध्यान करें और सदा के लिए आनन्द, शान्ति, एवं दिव्य प्रेम से भर जाएँ।
BB Bodhayan
Ras Purnima 15 November 2024
RASA PURNIMA
O que é Rasa Purnima?
O termo “Rasa” significa dançar doce e melodiosamente, enquanto “Purnima” se refere ao dia de lua cheia. Rasa Purnima é um dia significativo para todos os devotos de Sri Radha e Sri Krishna.
Por que este dia é importante? Durante o mês de Kartika (também conhecido como mês de Damodara), as Gopis, sob a orientação de Radharani, procuraram por Sri Krishna por todo Vraja Mandal. Esta busca começou em Sarat Purnima e continuou até a Rasa Purnima. “Sarat” significa “outono”, e em Sarat Purnima, a lua aparece brilhantemente no céu noturno. Neste dia, Sri Krishna desapareceu com Radharani da dança Rasa, e logo depois, Ele desapareceu dela também. Sri Krishna e Radharani são o coração e a alma das Gopis, e, incapazes de ver Krishna, elas começaram a procurar por Krishna e Radharani. Elas encontraram Radharani sozinha, mas não conseguiram encontrar Krishna. Juntas, Radharani e as Gopis retomaram sua busca por Sri Krishna.
Essa busca é central para o mês de Kartika em Vrindavana, um tempo dedicado à busca do Senhor. É por isso que os devotos de Sri Radha Krishna se reúnem em Vrindavan, uma área de 84 krores de Vraja Mandala. Vrindavana é o lar de doze florestas, cada uma com seu próprio caráter único. Este lugar sagrado, onde Radha e Krishna residem com todos os Gopas e Gopis, também inclui a Colina de Govardhana, o Rio Yamuna e muitos outros locais sagrados. Aqui, o Casal Divino manifesta seus passatempos com os Gopas e as Gopis.
O Brahma Vaivarta Purana discute o nascimento de Krishna. Certa vez, Krishna nomeou Seu amigo íntimo Sridama como guarda. Em Satya Loka, há um rio chamado Viraja, personificado como uma divindade feminina. Krishna estava com Viraja na floresta Mahavan e instruiu Sridama a não permitir que ninguém entrasse. Quando Radharani chegou e desejou entrar em Mahavan para estar com Krishna, Sridama a parou e começou a recitar as glórias de Krishna. Essa interação era semelhante a uma criança contando a história dos avós para seus próprios pais. Em Bengala, há um provérbio: “maayer kache mamar barir golpo” — que se traduz como “contar as histórias dos avós maternos e dos parentes para sua mãe”.
Ao ouvir Sridama louvar Krishna, Radharani ficou com raiva e o amaldiçoou. Nos versos 3.97-99 do Sri Krishna Janma Kanda no Brahma Vaivarta Purana, ela disse:
yathā surāscha tridashānityam nindanti saṃtatam
tathā nindasi māṃ mūḍha tasmātāsuro bhavaha
goparājosurīm yonim golokāsca bahirbhava
mayādya shāpto murasttvam kastvam rakṣitumīśvara
“Ó tolo! Assim como uma pessoa demoníaca critica eternamente a todos os deuses e deusas, você também me critica. Portanto, eu o amaldiçoo a se tornar um demônio. Deixe este Goloka Dham (a morada eternamente pacífica) e nasça em uma família demoníaca. Você é um tolo, e eu o amaldiçoo. Ninguém pode protegê-lo da minha maldição.”
Após receber esta maldição, Sridama também ficou com raiva e amaldiçoou Radharani por sua vez, dizendo:
“Sua raiva não parece comum. Portanto, você também nascerá no mundo material e será acusada de falta de castidade. Você se casará com um homem chamado Rayan, um grande devoto também conhecido como Ayan Ghosh ou Abhimanyu. Rayan será uma pequena centelha de Krishna, de uma família de comerciantes (Vaishya), e você será conhecida como sua esposa. Você não poderá se encontrar livremente com Krishna, e assim como Krishna se move com Viraja nesta floresta, você encontrará Krishna da mesma forma.”
Depois de amaldiçoar Radharani, Sridam prestou reverência a ela e então foi até Sri Krishna. Radharani também foi até Krishna após ser amaldiçoada por Sridama e disse:
“Sridama me amaldiçoou. Se eu tiver que ir para o mundo material, desejo aparecer lá na forma de uma Gopi. Você me permitirá assumir esta forma?”
Radharani continuou: “Eu sempre mantenho Você em meu coração e nunca penso em nada que não esteja conectado a Você. Estou constantemente pensando em Seu rosto de lua e Seus olhos de pétalas de lótus, dia e noite. Você é minha vida e alma, meu tesouro supremo; sem Você, eu não posso sobreviver. Eu sou apenas um corpo, enquanto Você é minha vida. Esteja eu dormindo ou acordada, minha mente está fixada em Você. Eu me lembro de Seus pés de lótus, e sem Seu serviço, eu não posso permanecer viva nem por um momento. Minha vida não tem valor sem Você.”
Quando Krishna partiu para Mathura, Radharani, em profunda separação, lamentou:
“Ayi dina dayadra natha he Mathura natha
Kadavalokyase hrdayam tvad aloka kataram
Dayita bhramyati kim karomy aham”
Radharani clamou a Krishna, dizendo: “Ó Senhor, Você prometeu retornar, mas não voltou. Você já foi o Senhor de Vrindavan, mas agora é o Senhor de Mathura. Meu coração lamenta e sente as dores da separação em Sua ausência. Minha querida, eu me perdi sem Você. O que devo fazer?”
Ouvindo as orações sinceras de Radha, Krishna respondeu: “Oh, minha amada Radha, eu prometo que no Varaha Kalpa (um dia na vida de Brahma), eu virei ao mundo material, e você virá comigo. Nós nos encontraremos em diferentes florestas de Vrindavan. Você é minha vida e alma, e eu não posso mantê-la longe de mim. Não tema, pois você estará comigo mesmo no mundo material.”
Após ouvir essas palavras de Krishna, Radharani foi pacificada. É por isso que Krishna apareceu um ano e treze dias antes de Radharani, nascida em Gokul Mahavan, enquanto Radharani apareceu nas proximidades na casa de Vrishabhanu Maharaj e Kirtida Devi em Raval. Radha e Krishna se encontrariam em locais diferentes em Vrindavan.
No Brahma Vaivarta Purana, Capítulo 6, versos 126-228, dentro da seção que descreve o passatempo do aparecimento do Senhor, há um incidente no qual tentarei resumir:
Uma vez, Radharani, lamentando-se a Krishna, disse: “Oh meu Senhor, tenho um pedido; por favor, tente ouvir as palavras de Sua humilde serva. Soube que Você irá para o mundo material e minha mente está atormentada. Como posso sobreviver sem Você? Como posso suportar a Sua separação? Oh, meu amigo, minha vida e alma, mal posso imaginar quantos dias se passarão até que eu O encontre novamente em Gokul Mahavan. Por favor, diga-me a verdade: quando nos encontraremos neste transcendental Gokul Mahavan?
“Oh meu Senhor, mesmo um único momento — um piscar de olhos — parece que cem yugas se passaram sem Sua presença. Como e quando poderei receber Seu darshan? Para onde irei e quem cuidará de mim? Minha vida, meu Praneshwar, Senhor da minha vida, estou sempre pensando em você como meu pai, mãe, amigo, irmão, irmã e filho. Como eu poderia ficar um momento sequer sem Você? Não consigo imaginar essa separação. Você está indo para o mundo material, deixando-me sob essa energia ilusória. Por favor, deixe-me saber quanto tempo terei que sofrer sem Você. Esta é minha primeira oração.
“Minha mente é como uma abelha negra, sempre tentando coletar mel de Seus pés de lótus, movendo-se aqui e ali numa busca constante. Permita-me estar com Você em qualquer forma, em qualquer vida — seja humana, animal ou outra qualquer. Mas, por favor, não me afaste de Você. Eu só desejo me lembrar de Você. Por favor, prometa-me que esse desejo será realizado.
“Você é meu Krishna, e eu sou Sua Radha. Nosso relacionamento é eterno, uma boa fortuna que nunca quero esquecer, mesmo no mundo material, como suportarei Te esquecer?”
Radha continuou: “Ó meu Senhor, assim como a vida é inseparável do corpo, e a sombra do corpo é inseparável de si mesma, assim também nosso vínculo deve permanecer eternamente inquebrável. Este é meu segundo pedido; por favor, prometa-me isso. E, quando chegarmos ao mundo material, não quero ficar longe de Você, nem por um momento. Este é meu terceiro pedido — que permaneçamos sempre juntos.”
Ao ouvir essas palavras, Krishna ficou muito satisfeito. Radha continuou: “Meu Senhor, Você criou todos nós. Eu sou Sua expansão; portanto, devemos estar juntos. Não há diferença entre Você e eu. Minha mente está para sempre ligada a Você; ninguém poderia separar minha alma nem minha vida da Sua. Em mente, alma e vida, estamos unidos. Se eu estiver longe de Você por um momento, perco minha paz e queimo no fogo da separação. Assim que ouvi que Você estava indo para o mundo material, minha vida se sentiu queimada.”
Com sua voz cheia de devoção, Radharani expressou essas palavras na presença dos deuses e deusas, segurando os pés de lótus de Krishna e cantando alto sua súplica repetidamente. Ouvindo sua lamentação, Krishna levantou Radharani em Seu colo, enxugou seu rosto e lágrimas e disse:
“Ó Devi, Você é mais preciosa do que qualquer coisa neste mundo, estimada até mesmo entre os grandes iogues. Não há ninguém que possa mantê-la longe de Mim. Eu lhe direi como superar essa separação.
“Ó minha bela consorte, olhe para todo este universo, onde tudo depende de outra coisa: uma flor depende de sua folha, a folha do galho, o galho do tronco da árvore e o tronco do broto da semente. A semente, por sua vez, depende da terra, que repousa sobre Ananta Shesha, a grande serpente. Ananta Shesha é sustentada pela tartaruga, que é sustentada pelo ar, e o deus do ar depende de Mim. Mas eu dependo de Você. Você é minha potência eterna, e eu sou o objeto dessa potência.
“Os três gunas dependem de você, que são como Adarsha-rupini, e eu sou Sua alma. Assim como a alma depende do corpo para abrigo, e o corpo requer a alma para a vida, assim também dependemos uns dos outros. Sem nós dois, nada poderia ser criado. No entanto, você está orando tão humildemente para mim.
“O leite é inseparável de sua brancura, o fogo de seu calor, a terra de sua fragrância e a água de sua frieza. Da mesma forma, somos inseparáveis, como leite e brancura, fogo e calor, terra e fragrância, água e frieza. Não pense que podemos realmente ser separados — estou sempre com Você.
“Você aparecerá na casa de Vrishabhanu Maharaja, e eu nascerei de Devaki. Então, eu serei transferido por Vasudeva para o palácio de Nanda Maharaja em Gokul. Mais tarde, por medo de Kamsa, nos moveremos de Gokul para Nanda Gram, e Você também se moverá de Raval para Varshana e Nós permaneceremos juntos, manifestando diferentes passatempos nas florestas de Vrindavan.”
Radha e Krishna não são separados um do outro . Nossos mestres anteriores explicaram que Radha se manifestou do lado esquerdo de Krishna, e Balarama do Seu lado direito. Eles representam a potência interna de Krishna: Radha é Sua potência de prazer (Hladini Shakti), e Balaram Sua potência existencial (Sandhini Shakti).
Rasa Purnima é um dos dias mais importantes para os seguidores do Gaudiya Vaishnavismo, pois comemora a dança da rasa de Radha e Krishna. O termo “Gaudiya” se origina de Radharani. A dança da rasa ocorreu em Vamsi Vat em Vrindavan e em toda a região. No dia da lua cheia de Kartik, Radha e Krishna dançaram juntos com as Gopis. As Gopis, sob a orientação de Radharani, procuraram por Krishna e, ao encontrá-lo, todas realizaram a dança da rasa. As Gopis desejavam estar com Krishna da mesma forma que Radharani. Para realizar esse desejo, Krishna se expandiu, criando uma forma separada para cada Gopi e dançou com cada uma individualmente.
Nesta Era de Kali Yuga, Krishna desceu como o Senhor Caitanya, assumindo a forma e o humor de Radharani. Ele apareceu no ventre de Saci Mata em Nabadwip, Mayapur, Bengala. O Senhor Caitanya realizava sankirtan no pátio de Srivas Pandit, conhecido como ‘sankirtan rasa sthali’ — o lar dos doçuras (rasa). Aqui, em Sua forma combinada como Radha e Krishna, o Senhor Caitanya reencenou a dança rasa através do sankirtana com associados como Nityananda Prabhu, Advaita Acharya, Srivas Pandit, Mukunda e outros. Juntos, eles cantaram alegremente o Hare Krishna Mahamantra e outras canções como Mukunda Madhava Yadava Hari.
Para entrar na dança da rasa, é preciso estar livre de todos os desejos materiais, chamados “vishaya”. Esses desejos surgem dos cinco sentidos — forma, paladar, som, olfato e tato. Somente aquele cuja mente está focada unicamente em satisfazer os sentidos de Krishna pode entrar na dança da rasa. Em Kali Yuga, cantar de todo o coração o Hare Krishna Mahamantra destrói todos os desejos materiais, permitindo que se envolva todos os sentidos em servir ao Senhor Sri Krishna. Ao fazer isso, pode-se perceber a natureza feliz da dança da rasa.
Em Rasa Purnima, devemos meditar sobre como o Casal Divino manifestou Sua Rasa Lila e como o Senhor Caitanya realizou Sua Sankirtan Lila na casa de Srivas Pandit em Nabadwip, para enriquecer nossas vidas espirituais.
Srila Bhaktivinode Thakur escreve:
“Gaura vana majhe bedh na heribo hoibo baraja vasi”
Isso significa que não devemos distinguir entre Nabadwip e Vrindavan, pois são um e o mesmo. Nabadwip é conhecido como ‘Gupta Vrindavan’ (Vrindavan oculto). Em Goloka Vrindavana, existem dois altares: um para Chaitanya Mahaprabhu e outro para Radha e Krishna. Devemos meditar tanto na dança rasa em Vrindavan quanto no Sankirtan Lila em Nabadwip, Mayapur, enchendo nossos corações com esses passatempos.
Hoje, devemos orar e buscar as bênçãos do Senhor Nityananda, pois sem Suas bênçãos, não podemos alcançar a graça do Senhor Chaitanya, e sem as bênçãos do Senhor Chaitanya, não podemos entrar em Vrindavan.
Meu Param Gurudeva, Sua Divina Graça Srila Prabhupada Bhaktisiddhanta Saraswati Goswami Thakur, fundador Acharya da Gaudiya Math, instalou Radha Krishna junto com Chaitanya Mahaprabhu na maioria de seus templos. Neste dia, cante o Hare Krishna Mahamantra, medite na bela dança da rasa e torne-se eternamente feliz, pacífico e cheio de amor divino.
BB Bodhayan
Ras Purnima 15 November 2024
¿Qué es Rasa Purnima?
El término “Rasa” significa bailar dulce y melodiosamente, mientras que “Purnima” se refiere al día de luna llena. Rasa Purnima es un día significativo para todos los devotos de Sri Radha y Sri Krishna.
¿Por qué es importante este día? Durante el mes de Kartik (también conocido como el mes de Damodar), las Gopis, bajo la guía de Radharani, buscaron a Sri Krishna por todo Vraj Mandal. Esta búsqueda comenzó en Sarat Purnima y continuó hasta Rasa Purnima. “Sarat” significa “otoño”, y en Sarat Purnima, la luna aparece brillante en el cielo nocturno. En este día, Sri Krishna desapareció con Radharani de la danza Rasa, y poco después, desapareció de ella también. Sri Krishna y Radharani son el corazón y el alma de las Gopis, y, incapaces de ver a Krishna, comenzaron a buscar tanto a Krishna como a Radharani. Encontraron a Radharani sola, pero no pudieron encontrar a Krishna. Juntas, Radharani y las Gopis reanudaron su búsqueda de Sri Krishna.
Esta búsqueda es central para el mes de Kartik en Vrindavan, un tiempo dedicado a la búsqueda del Señor. Es por eso que los devotos de Sri Radha Krishna acuden en masa a Vrindavan, el área de 84 kms de Vraj Mandal. Vrindavan es el hogar de doce bosques, cada uno con su propio carácter único. Este lugar sagrado, donde Radha Krishna reside con todos los Gopas y Gopis, también incluye la colina Govardhan, el río Yamuna y muchos otros lugares sagrados. Aquí, la Divina Pareja manifiesta sus pasatiempos con los Gopas y Gopis.
El Brahma Vaivarta Purana se discute sobre del nacimiento de Krishna. Una vez, Krishna nombró a su amigo cercano Sridam como guardián. En Satya Loka, hay un río llamado Viraja, personificado como una deidad femenina. Krishna estaba con Viraja en el bosque Mahavan y le ordenó a Sridam que no permitiera que nadie entrara.
Cuando Radharani llegó y quiso entrar a Mahavan para estar con Krishna, Sridam la detuvo y comenzó a recitar las glorias de Krishna. Esta interacción era similar a la de un niño que le cuenta la historia de sus abuelos a sus propios padres. En Bengala, hay un proverbio que dice: “maayer kache mamar barir golpo”, que se traduce como “contarle a la madre las historias de los abuelos maternos y de los parientes”.
Al oír a Sridam alabar a Krishna, Radharani se enojó y lo maldijo. En los versos 3.97-99 del Sri Krishna Janma Kanda en el Brahma Vaivarta Purana, ella dijo:
yathā surāscha tridashānityam nindanti saṃtatam
tathā nindasi māṃ mūḍha tasmātāsuro bhavaha
goparājosurīm yonim golokāsca bahirbhava
mayādya shāpto murasttvam kastvam rakṣitumīśvara
“¡Oh, tonta! Así como una persona demoníaca critica eternamente a todos los dioses y diosas, tú también me criticas a mí. Por lo tanto, te maldigo para que te conviertas en un demonio. Deja este Goloka Dham (la morada eternamente eterna) y nace en una familia demoníaca. Eres tonta y te maldigo. Nadie puede protegerte de mi maldición”.
Después de recibir esta maldición, Sridam también se enojó y maldijo a Radharani a su vez, diciendo:
“Tu ira no parece común. Por lo tanto, tú también nacerás en el mundo material y serás acusada de impureza. Te casarás con un hombre llamado Rayan, un gran devoto también conocido como Ayan Ghosh o Abhimanyu. Rayan será una pequeña chispa de Krishna, de una familia de negocios vaishya, y serás conocida como su esposa. No podrás encontrarte libremente con Krishna, y así como Krishna se mueve con Viraja en este bosque, tú te encontrarás con Krishna de la misma manera”.
Después de maldecir a Radharani, Sridam le rindió homenaje y luego fue a ver a Sri Krishna. Radharani también fue a ver a Krishna después de haber sido maldecida por Sridam y le dijo:
“Sridam me ha maldecido. Si debo ir al mundo material, deseo aparecer allí en la forma de una gopi. ¿Me permitirías tomar esta forma?”
Radharani continuó: “Siempre te llevo en mi corazón y nunca pienso en nada que no esté relacionado contigo. Pienso constantemente en tu rostro de luna y en tus ojos de pétalos de loto, día y noche. Tú eres mi vida y mi alma, mi máximo tesoro; sin ti, no puedo sobrevivir. Yo soy sólo un cuerpo, mientras que tú eres mi vida. Ya sea que esté dormida o despierta, mi mente está fija en ti. Recuerdo tus pies de loto, y sin tu servicio, no puedo permanecer viva ni siquiera por un momento. Mi vida no tiene valor sin ti”.
Cuando Krishna se fue a Mathura, Radharani, profundamente separada, se lamentó:
“Ayi dina dayadra natha he Mathura natha
Kadavalokyase hrdayam tvad aloka kataram
Dayita bhramyati kim karomy aham”
Radharani clamó a Krishna y le dijo: “Oh Señor, prometiste regresar, pero no has regresado. Una vez fuiste el Señor de Vrindavan, pero ahora eres el Señor de Mathura. Mi corazón se lamenta y siente las angustias de la separación en Tu ausencia. Querido mio, me he perdido sin Ti. ¿Qué debo hacer?”
Al escuchar las sentidas oraciones de Radha, Krishna respondió: “Oh, mi amada Radha, te prometo que en el Varaha Kalpa (un día en la vida de Brahma), vendré al mundo material y tú vendrás conmigo. Nos encontraremos en diferentes bosques de Vrindavan. Tú eres mi vida y mi alma, y no puedo mantenerte lejos de mí. No temas, porque estarás conmigo incluso en el mundo material”.
Después de escuchar estas palabras de Krishna, Radharani se tranquilizó. Por eso Krishna apareció un año y trece días antes que Radharani, nacida en Gokul Mahavan, mientras que Radharani apareció cerca, en la casa de Vrishabhanu Maharaj y Kirtida Devi en Raval. Radha y Krishna se encontraban en diferentes lugares de Vrindavan.
En el Brahma Vaivarta Purana, Capítulo 6, versos 126-228, dentro de la sección que describe el pasatiempo del Señor tomando nacimiento, hay un incidente del cual estoy tratando de dar una sinopsis:
Una vez, Radharani, lamentándose ante Krishna, dijo: “Oh, mi Señor, tengo una petición; por favor, trata de escuchar las palabras de Tu humilde sirviente. He llegado a saber que Tú irás al mundo material y mi mente está atormentada. ¿Cómo puedo sobrevivir sin Ti? ¿Cómo puedo soportar estar separada de Ti? Oh, mi amigo, mi vida y mi alma, no puedo imaginar cuántos días deben pasar antes de que pueda encontrarme contigo de nuevo en Gokul Mahavan. Por favor, dime la verdad: ¿cuándo nos encontraremos en este trascendental Gokul Mahavan?
“Oh, mi Señor, incluso un solo momento, un abrir y cerrar de ojos, se siente como si hubieran pasado cien yugas en Tu ausencia. ¿Cómo y cuándo podré recibir tu darshan? ¿Adónde iré y quién cuidará de mí? Mi vida, mi Praneshwar, Señor de mi vida, siempre estoy pensando en Ti como mi padre, mi madre, mi amigo, mi hermano, mi hermana y mi hijo. ¿Cómo podría quedarme ni un momento sin Ti? No puedo imaginar esta separación. Te vas al mundo material, dejándome bajo esta energía ilusoria. Por favor, hazme saber cuánto tiempo tendré que sufrir sin Ti. Esta es mi primera oración.
“Mi mente es como una abeja negra, siempre tratando de recolectar miel de Tus pies de loto, moviéndose de aquí para allá en una búsqueda constante. Permíteme ir contigo en cualquier forma, en cualquier vida, ya sea humana, animal u otra. Pero por favor, no me alejes de Ti. Solo deseo recordarte. Por favor, prométeme que este deseo se cumplirá.
“Tú eres mi Krishna y yo soy Tu Radha. Nuestra relación es eterna, una buena fortuna que nunca quiero olvidar, incluso cuando estemos en el mundo material. ¿Cómo puedo soportar olvidar esto en un lugar así?”
Radha continuó: “Oh, mi Señor, así como la vida es inseparable del cuerpo y la sombra del cuerpo es inseparable de sí misma, así también nuestro vínculo debe permanecer eternamente intacto. Esta es mi segunda petición; por favor prométeme esto. Y, cuando lleguemos al mundo material, no quiero estar separado de Ti, ni siquiera por un momento. Esta es mi tercera petición: que siempre permanezcamos juntos”.
Al escuchar estas palabras, Krishna se sintió muy complacido. Radha continuó: “Mi Señor, Tú nos has creado a todos. Yo soy Tu expansión; por lo tanto, debemos estar juntos. No hay diferencia entre tú y yo. Mi mente está siempre unida a ti; nadie podría separar mi alma ni mi vida de la tuya. En mente, alma y vida, estamos unidos. Si estoy lejos de ti aunque sea por un momento, pierdo mi paz y ardo en el fuego de la separación. Tan pronto como escuché que te ibas al mundo material, mi vida se sintió quemada”.
Con su voz llena de devoción, Radharani expresó estas palabras en presencia de los dioses y diosas, sosteniendo los pies de loto de Krishna y cantando en voz alta su súplica una y otra vez. Al oír su lamentación, Krishna levantó a Radharani sobre su regazo, le secó la cara y las lágrimas y dijo:
“Oh Devi, Tú eres más preciosa que cualquier cosa en este mundo, apreciada incluso entre los grandes yogis. No hay nadie que pueda alejarte de Mí. Te diré cómo superar esta separación.
“Oh mi hermosa consorte, mira este universo entero, donde todo depende de algo más: una flor depende de su hoja, la hoja de la rama, la rama del tronco del árbol y el tronco del brote de la semilla. La semilla, a su vez, depende de la tierra, que reposa sobre Ananta Shesha, la gran serpiente. Ananta Shesha es sostenida por la tortuga, que es sostenida por el aire, y el dios del aire depende de Mí. Pero yo dependo de ti. Tú eres mi potencia eterna, y yo soy el objeto de esa potencia.
“Las tres gunas dependen de ti, que eres como Adarsha-rupini, y yo soy Tu alma. Así como el alma depende del cuerpo para refugiarse, y el cuerpo necesita del alma para vivir, así también nosotros dependemos el uno del otro. Sin ambos, nada podría ser creado. Ahora, tú me estás orando tan humildemente.
“La leche es inseparable de su blancura, el fuego de su calor, la tierra de su fragancia, y el agua de su frescura. De la misma manera, nosotros somos inseparables, como la leche y la blancura, el fuego y el calor, la tierra y la fragancia, el agua y la frescura. No pienses que alguna vez podemos estar verdaderamente separados, Yo estoy siempre contigo.
“Aparecerás en la casa de Vrishabhanu Maharaja, y yo naceré de Devaki. Luego, Vasudeva me trasladará al palacio de Nanda Maharaja en Gokul. Más tarde, por temor a Kamsa, nos trasladaremos de Gokul a Nanda Gram, y tú también te trasladarás de Raval a Varshana y permaneceremos juntos, manifestando diferentes pasatiempos en los bosques de Vrindavan”.
Radha y Krishna no están separados el uno del otro. Nuestros maestros anteriores explicaron que Radha se manifestó desde el lado izquierdo de Krishna y Balaram desde el derecho. Representan la potencia interna de Krishna: Radha es Su potencia de placer (Hladini Shakti) y Balaram Su potencia existencial (Sandhini Shakti).
Rasa Purnima es uno de los días más importantes para los seguidores del vaishnavismo Gaudiya, ya que conmemora la danza rasa de Radha y Krishna. El término “Gaudiya” se origina de Radharani. La danza rasa tuvo lugar en Vamsi Vat en Vrindavan y en toda la región. En el día de luna llena de Kartik, Radha y Krishna bailaron juntos con las Gopis.
Las Gopis, bajo la guía de Radharani, buscaron a Krishna y, al encontrarlo, todas realizaron la danza rasa. Las Gopis deseaban estar con Krishna de la misma manera que Radharani. Para cumplir este deseo, Krishna se expandió, creando una forma separada para cada Gopi y danzó con cada una individualmente.
En esta Era de Kali Yuga, Krishna descendió como el Señor Chaitanya, tomando la forma y el humor de Radharani. Apareció en el vientre de Saci Mata en Nabadwip, Mayapur, Bengala. El Señor Chaitanya realizaba sankirtan en el patio de Srivas Pandit, conocido como ‘sankirtan rasa sthali’, el hogar de las melosidades rasa. Allí, en Su forma combinada como Radha y Krishna, el Señor Chaitanya recreó la danza rasa a través del sankirtan con asociados como Nityananda Prabhu, Advaita Acharya, Srivas Pandit, Mukunda y otros. Juntos, cantaron alegremente el Mahamantra Hare Krishna y otras canciones como Mukunda Madhava Yadava Hari.
Para entrar en la danza rasa, uno debe estar libre de todos los deseos materiales, llamados “vishaya”. Estos deseos surgen de los cinco sentidos: forma, gusto, sonido, olfato y tacto. Solo aquel cuya mente está enfocada únicamente en satisfacer los sentidos de Krishna puede entrar en la danza rasa. En Kali Yuga, cantar con todo el corazón el Mahamantra Hare Krishna destruye todos los deseos materiales, lo que permite que uno ocupe todos los sentidos en el servicio al Señor Sri Krishna. Al hacerlo, uno puede darse cuenta de la naturaleza dichosa de la danza rasa.
En Rasa Purnima, debemos meditar en cómo la Divina Pareja manifestó Su Rasa Lila, así como en cómo el Señor Chaitanya realizó Su Sankirtan Lila en la casa de Srivas Pandit en Nabadwip, para enriquecer nuestras vidas espirituales.
Srila Bhaktivinode Thakur escribe:
“Gaura vana majhe bedh na heribo hoibo baraja vasi”
Esto significa que no debemos distinguir entre Nabadwip y Vrindavan, ya que son uno y lo mismo. Nabadwip es conocida como ‘Gupta Vrindavan’ (Vrindavan oculta). En Goloka Vrindavan, existen dos altares: uno para Chaitanya Mahaprabhu y otro para Radha y Krishna. Debemos meditar tanto en la danza rasa en Vrindavan como en el Sankirtan Lila en Nabadwip, Mayapur, llenando nuestros corazones con estos pasatiempos.
Hoy, debemos orar y buscar las bendiciones del Señor Nityananda, ya que sin Sus bendiciones, no podemos alcanzar la gracia del Señor Chaitanya, y sin las bendiciones del Señor Chaitanya, no podemos entrar a Vrindavan.
Mi gran maestro espiritual, Su Divina Gracia Srila Prabhupada Bhakti Siddhanta Saraswati Goswami Thakur, fundador Acharya de Gaudiya Math, instaló a Radha Krishna junto con Chaitanya Mahaprabhu en la mayoría de sus templos. En este día, canta el Mahamantra Hare Krishna, medita en la hermosa danza rasa y vuélvete eternamente feliz, pacífico y lleno de amor divino.
BB Bodhayan
Ras Purnima 15 November 2024
ରାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା
ରାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା କ’ଣ?
“ରାସ” ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ମଧୁର ଲୟ ଓ ତାଳରେ ନୃତ୍ୟ କରିବା, ଯେଉଁଥିରେ “ପୂର୍ଣ୍ଣିମା” ଅର୍ଥ ହେଉଛି ପୂର୍ଣ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ରର ଦିନ। ରାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ହେଉଛି ଶ୍ରୀ ରାଧା ଓ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ସମସ୍ତ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିନ।
ଏହି ଦିନଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କ।ହିଁକି?
କାର୍ତିକ ମାସରେ (ଯାହାକୁ ଦାମୋଦର ମାସ ବୋଲି ମଧ୳ ଜଣାଯାଇଥାଏ), ଗୋପୀମାନେ ରାଧାରଣୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ବ୍ରଜ ମଣ୍ଡଳରେ ସନ୍ଧାନ କରୁଥିଲେ। ଏହି ସନ୍ଧାନ ଶରତ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଓ ରାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା। “ଶରତ” ଅର୍ଥ ଶରତ ଋତୁ ଏବଂ ଶରତ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ରାତିରେ ଚନ୍ଦ୍ର ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ। ଏହି ଦିନରେ, ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ରାଧାରଣୀ ସହିତ ରାସ ନୃତ୍ୟରୁ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଗଲେ ଓ କିଛି ସମୟ ପରେ ତାଙ୍କଠାରୂ ମଧ୍ୟ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଗଲେ। ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ଓ ରାଧାରଣୀ ଗୋପୀମାନଙ୍କର ହୃଦୟ ଓ ପ୍ରାଣ। ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ନଦେଖିପାରିବା ଯୋଗୁଁ ସେମାନେ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ଓ ରାଧାରଣୀଙ୍କୁ ଖୋଜିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ। ସେମାନେ ରାଧାରଣୀଙ୍କୁ ତୋ ଖୋଜିପାଇଲେ କିନ୍ତୁ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଖୋଜିପାଇଲେ ନାହିଁ। ରାଧାରଣୀ ଓ ଗୋପୀମାନେ ମିଶି ଏହି ସନ୍ଧାନ ପୁନଃ ଆରଂଭ କଲେ।
ଏହି ସନ୍ଧାନ କାର୍ତିକ ମାସର ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ ଅଟେ, ଯେଉଁଠାରେ ଭକ୍ତମାନେ ଏକତ୍ର ହୋଇ ତାଙ୍କର ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଖୋଜିବାକୁ ବ୍ରଜ ମଣ୍ଡଳର ୮୪ କୋଷ ଏଲାକାକୁ ଯାଆନ୍ତି। ବ୍ରଜ ମଣ୍ଡଳରେ ବାରଟି ଜଙ୍ଗଲ ରହିଛି, ପ୍ରତ୍ୟେକର ନିଜସ୍ୱ ଚରିତ୍ର ଅଛି। ଏହି ପବିତ୍ର ଅଂଶ ଜାହାରେ ରାଧା ଓ କୃଷ୍ଣ ସଙ୍ଗେ ସବୁ ଗୋପା ଓ ଗୋପୀମାନେ ଅବସ୍ଥିତ।ଏହି ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ, ଯେଉଁଠାରେ ରାଧା କୃଷ୍ଣ ସମସ୍ତ ଗୋପ ଏବଂ ଗୋପୀମାନଙ୍କ ସହିତ ରୁହନ୍ତି,ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ପର୍ବତ, ଯମୁନା ନଦୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନେକ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରନ୍ତି| ଏଠାରେ, ଜୁଗଳ ଦମ୍ପତି ଗୋପ ଏବଂ ଗୋପୀମାନଙ୍କ ସହିତ ସେମାନଙ୍କର ଅତୀତକୁ ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି |
ବ୍ରହ୍ମ ବୈବର୍ତ ପୁରାଣର ଗଳ୍ପ:
ଏହି ପୁରାଣରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜନ୍ମ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନେକ କଥା ରହିଛି। ଥରେ, କୃଷ୍ଣ ତାଙ୍କ ନିକଟମ ମିତ୍ର ଶ୍ରୀଦାମଙ୍କୁ ରକ୍ଷକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ। ସତ୍ୟ ଲୋକରେ ବିରଜା ନାମକ ଏକ ନଦୀ ଅଛି, ଯାହାକି ଜଣେ ମହିଳା ଦେବତା ଭାବରେ ପରିଚିତ। ଏକ ଦିନ,କୃଷ୍ଣ ମହାବନରେ ଜଙ୍ଗଲରେ ବିରଜାଙ୍କ ସହ ଥିଲେ ଏବଂ କାହାକୁ ପ୍ରବେଶ ନକରିବାକୁ ଶ୍ରୀଦାମଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଯେତେବେଳେ ରାଧାରାଣୀ ପହଞ୍ଚି କୃଷ୍ଣଙ୍କ ସହ ରହିବାକୁ ମହାଭାନରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କଲେ, ଶ୍ରୀଦାମ ତାଙ୍କୁ ଅଟକାଇ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଗୁଣଗାନ ଆରମ୍ଭ କଲେ। ଏହା ଠିକ ସେପରି ଯେଉଁଥିରେ ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ବାଳକ ତାଙ୍କର ଜେଜେବାପା ଜେଜେବମାଙ୍କ କଥା ନିଜ ପିତାମାତାଙ୍କୁ କହେ। ବଙ୍ଗଳାରେ ଏକ ପ୍ରବାଦ ଅଛି, “ମାୟେର୍ କାଚେ ମମାର ବାରିର ଗୋଲପୋ” – ଯାହା ଅନୁବାଦ କରେ “ଜଣେ ମାତୃପୁରୁଷ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କ କାହାଣୀ ଜଣଙ୍କ ମାତାଙ୍କୁ କହିବା” ।
ରାଧାରାଣୀଙ୍କ କ୍ରୋଧ ଏବଂ ଶ୍ରାପ:
ଶ୍ରୀଦାମଙ୍କଠୁ କୃଷ୍ଣଙ୍କର ପ୍ରଶଂସା ଶୁଣି ରାଧାରାଣୀ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଲେ। ବ୍ରହ୍ମ ବୈବର୍ତ ପୁରାଣରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମ କାଣ୍ଡ ଶ୍ଲୋକ ୩.୯୭-୯୯ ରେ, ସେ କହିଛନ୍ତି:
ୟଥା ସୁରସ୍ଚ ତ୍ରିଦଶାନିତ୍ୟମ୍ ନିନ୍ଦତି ସମ୍ତତମ
ତଥା ନିନ୍ଦସି ମାମ୍ ମୁଢ ତସ୍ମାସାସୂରୋ ଭବହ
ଗୋପରାଯୋସୁରୀମ୍ ଯୋନୀମ ଗୋଲୋକାସ୍ଚ ବହିର୍ଭାବ
ମାୟାଦ୳ ଶାପ୍ଟୋ ମୁରାଷ୍ଟଭମ୍ କଷ୍ଟଭମ୍ ରାକିତୁମିସ୍ୱାରା |
“ହେ ମୂର୍ଖ! ଯେପରି ଜଣେ ରାକ୍ଷସ ବ୍ୟକ୍ତି ସବୁ ଦେବୀଦେବତାଙ୍କୁ ନିରନ୍ତର ନିନ୍ଦା କରେ, ତୁମେ ମଧ୍ୟ ମୋତେ ସେପରି ନିନ୍ଦା କଲ। ତେଣୁ ମୁଁ ତୁମକୁ ରାକ୍ଷସ ହେବାକୁ ଅଭିଶାପ ଦେଉଛି, ତୁମେ ଏହି ଗୋଲୋକ ଧାମ (ଅନନ୍ତ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ବାସସ୍ଥାନ) ଛାଡି ଏକ ରାକ୍ଷସ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ନେବ।”
ଏହି ଅଭିଶାପ ପାଇବା ପରେ ଶ୍ରୀଦାମ ମଧ୍ୟ ରାଗିଯାଇ ରାଧାରାଣୀଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇ କହିଥିଲେ:
“ତୁମର କ୍ରୋଧ ସାଧାରଣ ମନେ ହେଉନାହିଁ। ତେଣୁ ତୁମେ ମଧ୍ୟ ଭୌତିକ ଜଗତରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବ ଏବଂ ଅସାଧୁତା ଅଭିଯୋଗରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେବ। ତୁମେ ରୟାନ ନାମକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବ, ଜଣେ ମହାନ ଭକ୍ତ, ଆୟାନ ଘୋଷ କିମ୍ବା ଅଭିମନୁ୳ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା। ରୟାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କର ଏକ ଛୋଟ ସ୍ପାର୍କ ,ଏକ ବୈଶ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ ପରିବାରରୁ ହେବେ, ଏବଂ ତୁମେ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହେବ। ତୁମେ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ସହିତ ମୁକ୍ତ ଭାବରେ ସାକ୍ଷାତ କରିପାରିବ ନାହିଁ, ଏବଂ ଯେପରି କୃଷ୍ଣ ଏହି ଜଙ୍ଗଲରେ ବିରଜାଙ୍କ ସହିତ ଗତି କରୁଛନ୍ତି, ତୁମେ ସେହିଭଳି କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତ କରିବ।”
ରାଧାରାଣୀଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେବା ପରେ ଶ୍ରୀଦାମ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କଲେ ଏବଂ ପରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ଗଲେ। ଶ୍ରୀଦାମଙ୍କଠୁ ଅଭିଶାପ ପାଇବା ପରେ ରାଧାରାଣୀ ମଧ୍ୟ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ କହିଥିଲେ-
“ଶ୍ରୀଦାମ ମୋତେ ଅଭିଶାପ ଦେଇଛନ୍ତି। ଯଦି ମେତ ଭୌତିକ ଜଗତକୁ ଯିବାକୁ ପଡିବ, ତେବେ ମୁଁ ସେଠାରେ ଗୋପୀ ରୂପରେ ଦେଖାଯିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଛି। ଆପଣ ମୋତେ ଏହି ଗୋପୀ-ଜୀବନ ନେବାକୁ ଅନୁମତି ଦେବେ କି?”
ରାଧାରାଣୀ କହିବା ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି,”ମୁଁ ତୁମକୁ ସର୍ବଦା ମୋ ହୃଦୟରେ ରଖେ ଏବଂ ତୁମ ସହିତ ସଂଯୋଗ ହୋଇନଥିବା କୌଣସି ବିଷୟରେ କେବେ ଚିନ୍ତା କରେ ନାହିଁ | ମୁଁ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ତୁମର ଚନ୍ଦ୍ର ପରି ଚେହେରା ଏବଂ ତୁମର କମଳ-ପେଟୀ ଆଖି, ଦିନରାତି ଚିନ୍ତା କରୁଛି | ତୁମେ ମୋର ଜୀବନ ଏବଂ ପ୍ରାଣ, ମୋର ଚରମ ଧନ; ତୁମ ବିନା ମୁଁ ବଞ୍ଚି ପାରିବି ନାହିଁ | ମୁଁ କେବଳ ଏକ ଶରୀର, ଏବଂ ତୁମେ ମୋର ଜୀବନ |ମୋର ମନ, ଶୋଇବା ଏବଂ ଜାଗ୍ରତ ଅବସ୍ଥାରେ, ତୁମ ଉପରେ ସ୍ଥିର ଅଛି | ମୁଁ ତୁମର କମଳ ପାଦକୁ ମନେ ରଖେ, ଏବଂ ତୁମର ସେବା ବିନା, ମୁଁ କ୍ଷଣିକ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଜୀବିତ ରହିପାରିବି ନାହିଁ | ତୁମ ବିନା ମୋ ଜୀବନର କୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ | “
ଯେତେବେଳେ କୃଷ୍ଣ ମଥୁରା ଅଭିମୁଖେ ଚାଲିଗଲେ, ରାଧାରାଣୀ ଗଭୀର ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କଲେ:
“ଅଇ ଦିନ ଦିୟାଦ୍ର ନାଥ ହେ ମଥୁରା ନାଥ |
କଦାବଲୋକ୳ସେ ହୃଦୟମ୍ ତ୍ୱଦ ଆଲୋକ କାତାରମ |
ଦାୟିତ ଭ୍ରମ୍ୟତି କିମ୍ କରୋମି ଆହାମ୍ | “
ରାଧାରାଣୀ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କାନ୍ଦି କରି କହିଲେ, “ହେ ପ୍ରଭୁ, ତୁମେ ଫେରିଆସିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରିଥିଲ, ତଥାପି ତୁମେ ଫେରି ଆସି ନାହଁ। ତୁମେ ଏକଦା ବୃନ୍ଦାବନର ପ୍ରଭୁ ଥିଲ, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ତୁମେ ମଥୁରାର ପ୍ରଭୁ। ମୋର ହୃଦୟ ବିଳାପ କରୁଛି ଏବଂ ଅଲଗା ହେବାର ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅନୁଭବ କରୁଛି। ମୋର ପ୍ରିୟେ, ମୁଁ ତୁମ ବିନା ହଜି ଯାଇଛି।ମୁଁ କ’ଣ କରିବି?”
ରାଧାଙ୍କ ହୃଦୟରୁ ପ୍ରାର୍ଥନା ଶୁଣି କୃଷ୍ଣ ଉତ୍ତର ଦେଲେ, “ହେ ମୋର ପ୍ରିୟ ରାଧା, ମୁଁ ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରୁଛି ଯେ ବରାହ କଲ୍ପ (ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଗୋଟିଏ ଦିନ), ମୁଁ ଭୌତିକ ଜଗତକୁ ଆସିବି, ଏବଂ ତୁମେ ମୋ ସହିତ ଆସିବ। ଆମେ ବୃନ୍ଦାବନର ବିଭିନ୍ନ ଜଙ୍ଗଲରେ ଦେଖାହେବା। ତୁମେ ମୋର ଜୀବନ ଏବଂ ପ୍ରାଣ, ଏବଂ ମୁଁ ତୁମକୁ ମୋ ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରଖି ପାରିବି ନାହିଁ। ଡରନାହିଁ, ତୁମେ ଭୌତିକ ଜଗତରେ ମଧ୍ୟ ମୋ ସହିତ ରହିବ ।”
କୃଷ୍ଣଙ୍କଠାରୁ ଏହି ଶବ୍ଦ ଶୁଣିବା ପରେ ରାଧାରାଣୀ ଶାନ୍ତ ହୋଇଗଲେ।ଏହି କାରଣରୁ କୃଷ୍ଣ ଗୋକୁଲ ମହାଭାନରେ ରାଧାରାଣୀଙ୍କ ଏକ ବର୍ଷ ତେର ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକଟ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ରାଧାରାଣୀ ଗୋକୁଲ ପାଖରେ ଥିବା ରାବଲ ରେ ବୄଶଭାନୁ ମହାରାଜ ଏବଂ କୀର୍ତ୍ତୀଦା ଦେବୀଙ୍କ ଘରେ ପ୍ରକଟ ହୋଇଥିଲେ। ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣ ବୃନ୍ଦାବନର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଭେଟିବେ।
ବ୍ରହ୍ମ ବୈବର୍ତ ପୁରାଣରେ, ଅଧ୍ୟାୟ ୬, ପଦ ୧୨୬-୨୨୮, ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାର ସମୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରୁଥିବା ବିଭାଗ ମଧ୍ୟରେ, ଏପରି ଏକ ଘଟଣା ଅଛି ଯାହାକୁ ମୁଁ ଏକ ସିନୋପିସ୍ ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି:
ଥରେ, ରାଧାରାଣୀ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ବିଳାପ କରି କହିଥିଲେ, “ହେ ମୋର ପ୍ରଭୁ, ମୋର ଏକ ଅନୁରୋଧ ଅଛି; ଦୟାକରି ତୁମର ନମ୍ର ସେବକଙ୍କ କଥା ଶୁଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କର | ମୁଁ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଛି ଯେ ତୁମେ ଭୌତିକ ଜଗତକୁ ଯିବ ଏବଂ ମୋର ମନ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଭୋଗୁଛି | ତୁମ ବିନା ମୁଁ କିପରି ବଞ୍ଚିବି? ତୁମଠାରୁ ଅଲଗା ହେବାକୁ ମୁଁ କିପରି ସହି ପାରିବି? ହେ, ମୋର ବନ୍ଧୁ, ମୋ ଜୀବନ ଏବଂ ପ୍ରାଣ, ମୁଁ କଳ୍ପନା କରିପାରୁ ନାହିଁ ଯେ ମୁଁ ତୁମକୁ ପୁଣି ଗୋକୁଲ ମହାବନରେ ଭେଟିବା ପୂର୍ବରୁ କେତେ ଦିନ ଅତିବାହିତ କରିବି | ଦୟାକରି, ମୋତେ ସତ କୁହ: ଏହି ଦିବ୍ୟ ଗୋକୁଲ ମହାବନରେ ଆମେ କେବେ ଭେଟିବା?
“ହେ ମୋର ପ୍ରଭୁ, ଗୋଟିଏ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ମଧ୍ୟ – ଆଖି ପିଛୁଳାକେ – ଅନୁଭବ କରେ ଯେପରି ତୁମର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଶହେ ଯୁଗ ଅତିକ୍ରମ କରିସାରିଛି | ମୁଁ କିପରି ଏବଂ କେବେ ତୁମର ଦର୍ଶନ ନେବାକୁ ସମର୍ଥ ହେବି? ମୁଁ କୁଆଡ଼େ ଯିବି ଏବଂ କିଏ ମୋର ଯତ୍ନ ନେବେ? ମୋ ଜୀବନ, ମୋର ପ୍ରାଣେଶ୍ୱର, ମୋ ଜୀବନର ପ୍ରଭୁ, ମୁଁ ତୁମକୁ ସବୁବେଳେ ମୋ ବାପା, ମା, ବନ୍ଧୁ, ଭାଇ, ଭଉଣୀ ଏବଂ ପୁଅ ବୋଲି ଭାବୁଛି | ତୁମ ବିନା ମୁଁ କିପରି ଏକ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଵି ରହିବି? ମୁଁ ଏହି ପୃଥକତାକୁ କଳ୍ପନା କରିପାରିବି ନାହିଁ | ତୁମେ ମୋତେ ଏହି ଭ୍ରମାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ତଳେ ଛାଡି ଭୌତିକ ଜଗତକୁ ଯାଉଛ | ଦୟାକରି, ମୋତେ ଜଣାନ୍ତୁ ତୁମ ବିନା ମୋତେ କେତେ ଦିନ କଷ୍ଟ ସହିବାକୁ ପଡିବ? ଏହା ମୋର ପ୍ରଥମ ପ୍ରାର୍ଥନା |”
“ମୋର ମନ ଏକ କଳା ମହୁମାଛି ସଦୃଶ, ସଦା ଆପଣଙ୍କ ପଦ୍ମପଦ୍ମର ମଧୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ, କ୍ରମାଗତ ସନ୍ଧାନରେ ଏଠାକୁ ସେଠାକୁ ଯାଏ | ମୋତେ ତୁମ ସହିତ ଯେକୌଣସି ରୂପରେ, ଯେକୌଣସି ଜୀବନରେ ଯିବାକୁ ଦିଅ – ମଣିଷ ହେଉ, ପଶୁ ହେଉ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟକିଛି | କିନ୍ତୁ ଦୟାକରି, ମୋତେ ତୁମଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖ ନାହିଁ | ମୁଁ କେବଳ ତୁମକୁ ମନେ ରଖିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରେ | ଦୟାକରି, ମୋତେ ଏହି ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ ହେବ ବୋଲି ପ୍ରତିଜ୍ଞା କର |”
“ତୁମେ ମୋର କୃଷ୍ଣ, ଏବଂ ମୁଁ ତୁମର ରାଧା। ଆମର ସମ୍ବନ୍ଧ ସନାତନ, ଏକ ଭଲ ଭାଗ୍ୟ, ଯାହା ମୁଁ ଭୌତିକ ଜଗତରେ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଭୁଲିଯିବାକୁ ଚାହେଁ ନାହିଁ | ମୁଁ ଏପରି ଜାଗାରେ ଏହାକୁ ଭୁଲିଯିବାକୁ କିପରି ସହି ପାରିବି? ”
ରାଧା ଆଗକୁ କହିଲେ, “ହେ ମୋର ପ୍ରଭୁ, ଯେପରି ଜୀବନ ଶରୀରରୁ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ, ଏବଂ ଶରୀରର ଛାୟା ମଧ୍ୟ ନିଜଠାରୁ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ, ସେହିପରି ଆମର ସମ୍ବନ୍ଧ ସଦାସର୍ବଦା ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନ ରହିବା ଉଚିତ୍। ଏହା ମୋର ଦ୍ୱିତୀୟ ଅନୁରୋଧ; ଦୟାକରି ମୋତେ ଏହା ପ୍ରତିଜ୍ଞା କର | ଏବଂ, ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଭୌତିକ ଜଗତକୁ ଆସିବା, ମୁଁ ତୁମଠାରୁ ଅଲଗା ହେବାକୁ ଚାହେଁ ନାହିଁ, କିଛି କ୍ଷଣ ପାଇଁ ମଧ୳| ଏହା ମୋର ତୃତୀୟ ଅନୁରୋଧ – ଆମେ ସବୁବେଳେ ଏକାଠି ରହିବା ଉଚିତ୍। ”
ରାଧାଙ୍କ ଏହି ଉକ୍ତି ଶୁଣି କୃଷ୍ଣ ଖୁବ ଖୁସି ହେଲେ। ରାଧା କହିଲେ, “ମୋର ପ୍ରଭୁ, ତୁମେ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସୃଷ୍ଟି କରିଛ।ମୁଁ ଆପଣଙ୍କ ପ୍ରସାର; ଏହିକାରଣରୁ ଆମେ ସଦା ଏକାସଙ୍ଗରେ ରହିବା ଉଚିତ| ତୁମ ଏବଂ ମୋ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପାର୍ଥକ୍ୟ ନାହିଁ | ମୋର ମନ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ତୁମ ସହିତ ଲାଗିଛି; କେହି ମୋର ପ୍ରାଣକୁ କିମ୍ବା ମୋ ଜୀବନକୁ ତୁମଠାରୁ ଅଲଗା କରି ପାରିବେ ନାହିଁ | ମନ, ପ୍ରାଣ ଏବଂ ଜୀବନ, ଆମେ ଏକଜୁଟ | ଯଦି ମୁଁ ତୁମଠାରୁ କିଛି କ୍ଷଣ ପାଇଁ ଦୂରରେ ଥାଏ, ତେବେ ମୁଁ ମୋର ଶାନ୍ତି ହରାଇ ଅଲଗା ହେବାର ନିଆଁରେ ଜଳିଯାଏ | ତୁମେ ଭୌତିକ ଜଗତକୁ ଯାଉଥିବାର ଶୁଣିବା ମାତ୍ରେ ମୋ ଜୀବନ ଜଳି ଯାଉଛି। ”
ଭକ୍ତିରେ ଭରପୂର ସ୍ୱର ସହିତ ରାଧାରାଣୀ ଦେବତା ଏବଂ ଦେବୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ କୃଷ୍ଣଙ୍କର ପାଦପଦ୍ମ ଧରି ଉଚ୍ଚ ସ୍ୱରରେ ତାଙ୍କ ନିବେଦନ ଜପ କଲେ। ତାଙ୍କ ବିଳାପ ଶୁଣି କୃଷ୍ଣ ରାଧାରାଣୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ କୋଳରେ ଉଠାଇ ମୁହଁ ଓ ଲୁହ ପୋଛି ଦେଇ କହିଲେ:
“ହେ ଦେବୀ, ତୁମେ ଏହି ଦୁନିଆର ଯେକୌଣସି ଜିନିଷଠାରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟବାନ, ମହାନ ଯୋଗୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରିୟ | ଏପରି କେହି ନାହାଁନ୍ତି ଯିଏ ତୁମକୁ ମୋ ଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖିପାରିବେ | ଏହି ପୃଥକତାକୁ କିପରି ଦୂର କରାଯିବ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବି |”
“ହେ ମୋର ସୁନ୍ଦର କନସର୍ଟ, ଏହି ସମଗ୍ର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡକୁ ଦେଖ, ଯେଉଁଠାରେ ସବୁକିଛି ଅନ୍ୟ କିଛି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ: ଗୋଟିଏ ଫୁଲ ଗଛର ପତ୍ର ଉପରେ, ପତ୍ର ଗଛର ଶାଖା ଉପରେ ,ଶାଖା କାଣ୍ଡ ଉପରେ ଏବଂ କାଣ୍ଡ ମଞ୍ଜି ବିହନର ଫଳ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ | ମଞ୍ଜି, ପୃଥିବୀ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ, ଯାହା ମହାନ ସର୍ପ ଅନନ୍ତ ଶେଶ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ | ଅନନ୍ତ ଶେଶ କଇଁଛ ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ, ଯାହା ବାୟୁ ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ, ଏବଂ ବାୟୁର ଦେବତା ମୋ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି | କିନ୍ତୁ ମୁଁ ତୁମ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ | ତୁମେ ମୋର ଅନନ୍ତ ଶକ୍ତି, ଏବଂ ମୁଁ ସେହି ଶକ୍ତିର ବସ୍ତୁ ଅଟେ |”
“ତିନୋଟି ଗୁନ ତୁମ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ, ଯେଉଁମାନେ ଆଦର୍ଶ-ରୁପିନି ପରି, ଏବଂ ମୁଁ ତୁମର ପ୍ରାଣ। ଯେପରି ଆତ୍ମା ଆଶ୍ରୟ ପାଇଁ ଶରୀର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ, ଏବଂ ଶରୀର ଜୀବନ ପାଇଁ ଆତ୍ମା ଆବଶ୍ୟକ କରେ, ସେହିପରି ଆମେ ମଧ୍ୟ ପରସ୍ପର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁ | ଆମ ଦୁହିଁଙ୍କ ବିନା କିଛି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ | ତଥାପି ତୁମେ ଏତେ ନମ୍ର ଭାବରେ ମତେ ପ୍ରାର୍ଥନା କରୁଛ |
କ୍ଷୀର ଯେପରି ଏହାର ସ୍ଵେତତାରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇପାରେନାହିଁ, ଅଗ୍ନିରୁ ତାହାର ତାପ, ପୃଥିବୀରୁ ତାହାର ସୁଗନ୍ଧ ଏବଂ ଜଳରୁ ତାହାର ଶୀତଳତା। ସେହିପରି ଭାବରେ, ଆମେ ବି ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନ, କ୍ଷୀର ଓ ସ୍ଵେତତା, ଅଗ୍ନି ଓ ତାପ, ପୃଥିବୀ ଓ ସୁଗନ୍ଧ, ଜଳ ଓ ଶୀତଳତା ଭଳି | ଭାବ ନାହିଁ ଯେ ଆମେ ପ୍ରକୃତରେ ଅଲଗା ହୋଇପାରିବା – ମୁଁ ସବୁବେଳେ ତୁମ ସହିତ ଅଛି |”
“ତୁମେ ବୃଷଭାନୁ ମହାରାଜାଙ୍କ ଘରେ ଦେଖାଦେବ, ଏବଂ ମୁଁ ଦେବକୀଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେବି। ତା’ପରେ, ମୋତେ ବସୁଦେବଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗୋକୁଲର ନନ୍ଦା ମହାରାଜାଙ୍କ ପ୍ରାସାଦକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯିବ | ପରେ, କଂସଙ୍କ ଭୟ ହେତୁ ଆମେ ଗୋକୁଲରୁ ନନ୍ଦା ଗ୍ରାମକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯିବ, ଏବଂ ଆପଣ ମଧ୍ୟ ରାଭାଲରୁ ବରସାନାକୁ ଯିବେ ଏବଂ ଆମେ ଏକତ୍ର ରହିବା, ବୃନ୍ଦାବନରର ଜଙ୍ଗଲରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା। ”
ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଅଲଗା ନୁହଁନ୍ତି। ଆମର ପୂର୍ବ ଶିକ୍ଷକମାନେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଥିଲେ ଯେ ରାଧା କୃଷ୍ଣଙ୍କ ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱରୁ ଏବଂ ବଳରାମ ତାଙ୍କ ଡାହାଣରୁ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ସେମାନେ କୃଷ୍ଣଙ୍କର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରନ୍ତି: ରାଧା ହେଉଛି ତାଙ୍କର ଆନନ୍ଦ ଶକ୍ତି (ହ୍ଲାଦିନି ଶକ୍ତି), ଏବଂ ବଳରାମ ତାଙ୍କର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଶକ୍ତି (ସାନ୍ଧିନୀ ଶକ୍ତି) |ରାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଗାଉଡ଼ିଆ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମର ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନ୍ୟତମ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିନ, କାରଣ ଏହା ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ରାସ ନୃତ୍ୟକୁ ସ୍ମରଣ କରିଥାଏ | ଶବ୍ଦ “ଗାଉଡ଼ିଆ” ରାଧାରାଣୀରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ | ରାସ ନୃତ୍ୟ ବୃନ୍ଦାବନର ବଂସି ଭାଟରେ ଏବଂ ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା | କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣ ଗୋପୀମାନଙ୍କ ସହ ନାଚିଲେ। ରାଧାରାଣୀଙ୍କ ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ଗୋପୀମାନେ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଖୋଜିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ପାଇବା ପରେ ସମସ୍ତେ ରାସ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରିଥିଲେ। ଗୋପୀମାନେ ରାଧାରାଣୀଙ୍କ ପରି କୃଷ୍ଣଙ୍କ ସହ ରହିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ। ଏହି ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ କୃଷ୍ଣ ନିଜକୁ ବିସ୍ତାର କରି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗୋପୀ ପାଇଁ ଏକ ପୃଥକ ଶରୀର ସୃଷ୍ଟି କରି ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ସହିତ ନାଚିଲେ |
ଏହି କଳିଯୁଗରେ, କୃଷ୍ଣ ରାଧାରାଣୀଙ୍କ ରୂପ ଏବଂ ଭାବ ଗ୍ରହଣ କରି ଭଗବାନ ଚୈତନ୍ୟ ଭାବରେ ଅବତରଣ କରିଥିଲେ। ସେ ବଙ୍ଗଳାର ମାୟାପୁରର ନବଦ୍ବୀପ ଉପସ୍ଥିତ ସଚୀ ମାତାଙ୍କ ଗର୍ଭରେ ଦେଖାଦେଇଥିଲେ। ଭଗବାନ ଚୈତନ୍ୟ ସ୍ରୀବାସ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ପ୍ରାଙ୍ଗଣରେ ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ, ଯାହାକି ‘ସଙ୍କୀର୍ତନ ରସ ସ୍ଥଳି’ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା – ରସ ମେଲୋଙ୍କ ଘର | ଏଠାରେ, ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣ ଭାବରେ ତାଙ୍କର ମିଳିତ ରୂପରେ ପ୍ରଭୁ ଚୈତନ୍ୟ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ପ୍ରଭାସ, ଅଦ୍ୱିତା ଆଚାର୍ଯ୍ୟ, ଶ୍ରୀବାସ ପଣ୍ଡିତ, ମୁକୁନ୍ଦ ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହ ସଙ୍କୀର୍ତନ ମାଧ୍ୟମରେ ରାସ ନୃତ୍ୟକୁ ପୁନର୍ବାର ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ | ମିଳିତ ଭାବେ ସେମାନେ ଆନନ୍ଦରେ ହରେ କୃଷ୍ଣ ମହାମନ୍ତ୍ର ଏବଂ ମୁକୁନ୍ଦ ମାଧବ ଯାଦବ ହରି ପରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୀତ ଗାଇଲେ |
ରାସ ନୃତ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ହେଲେ “ବିଶୟ” ନାମକ ସମସ୍ତ ବସ୍ତୁଗତ ଇଚ୍ଛାରୁ ମୁକ୍ତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ | ଏହି ଇଚ୍ଛାଗୁଡ଼ିକ ପାଞ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ – ରୂପ, ସ୍ୱାଦ, ଶବ୍ଦ, ଗନ୍ଧ ଏବଂ ସ୍ପର୍ଶ | କେବଳ ଜଣେ ଯାହାର ମନ କେବଳ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଇନ୍ଦ୍ରିୟକୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ, ସେ ରାସ ନୃତ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବେ | କଳୀ ଯୁଗରେ, ହୃଦୟ ସହିତ ହରେ କୃଷ୍ଣ ମହାମନ୍ତ୍ର ଜପ କରିବା ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତ ବସ୍ତୁ ଇଚ୍ଛା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କର ସେବା କରିବାରେ ସମସ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଜଡିତ ହୁଏ | ଏହା କରିବା ଦ୍ବାରା, ରାସ ନୃତ୍ୟର ସୁଖମୟ ପ୍ରକୃତି ଅନୁଭବ କରାଯାଇପାରେ |
ରାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଉପରେ, ଆମର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜୀବନକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ଦିବ୍ୟ ଦମ୍ପତୀ ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣ କିପରି ସେମାନଙ୍କ ରାସ ଲୀଲାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ଏବଂ ଭଗବାନ ଚୈତନ୍ୟ କିପରି ତାଙ୍କ ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଲୀଲା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ସେ ବିଷୟରେ ଧ୍ୟାନ କରିବା ଉଚିତ୍ |
ଶ୍ରୀଲ ଭକ୍ତିବିନୋଦ ଠାକୁର ଲେଖିଛନ୍ତି:
“ଗାୌର ବନ ମଧ୍ୟେ ବେଦ ନ ହେରିବ ହୋଇବ ବ୍ରଜ ବାସୀ”
ଏହାର ଅର୍ଥ ଆମେ ନବଦ୍ୱୀପ ଏବଂ ବୃନ୍ଦାବନ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, କାରଣ ସେମାନେ ଏକ ଏବଂ ସମାନ | ନବଦ୍ୱୀପଙ୍କୁ ‘ଗୁପ୍ତ ବୃନ୍ଦାବନ ’ (ଲୁକ୍କାୟିତ ବୃନ୍ଦାବନ ) କୁହାଯାଏ। ଗୋଲୋକା ବୃନ୍ଦାବନରେ ଦୁଇଟି ଯଜ୍ଞ ଅଛି: ଗୋଟିଏ ଚୈତନ୍ୟ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ପାଇଁ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପାଇଁ | ଆମେ ବୃନ୍ଦାବନର ରାସ ନୃତ୍ୟ ଓ ନବଦ୍ବୀପ ମାୟାପୁରର ସଂକୀର୍ତ୍ତନ ଲୀଳା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କରିବା ଉଚିତ |
ଆଜି ଆମେ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଭୁ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ଉଚିତ୍, କାରଣ ତାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ବିନା ଆମେ ଭଗବାନ ଚୈତନ୍ୟଙ୍କ କୃପା ହାସଲ କରିପାରିବୁ ନାହିଁ ଏବଂ ଭଗବାନ ଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ବିନା ଆମେ ବୃନ୍ଦାବନରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବୁ ନାହିଁ।
ମୋର ମହାନ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଗୁରୁ, ଶ୍ରୀଳା ପ୍ରଭୁପାଦ ଭକ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସରସ୍ୱତୀ ଗୋସ୍ୱାମୀ ଠାକୁର, ଗାୌଡିୟ ମଠର ସ୍ଥାପନାକାରୀ ଆଚାର୍ଯ, ତାଙ୍କର ବେଶୀଭାଗ ମନ୍ଦିରରେ ରାଧା କୃଷ୍ଣ ସହ ଚୈତନ୍ୟ ମହାପ୍ରଭୁକୁ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ଦିନରେ, ହରେ କୃଷ୍ଣ ମହାମନ୍ତ୍ରକୁ ଚାନ୍ତି, ସୁନ୍ଦର ରାସ ନୃତ୍ୟ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କରିବା ଏବଂ ଚିରନ୍ତନ ଆନନ୍ଦ, ଶାନ୍ତି ଏବଂ ଦିବ୍ୟ ପ୍ରେମରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବା।
BB Bodhayan
Ras Purnima 15 November 2024
Wat is Rasa Purnima?
De term “Rasa” betekent zoet en melodieus dansen, terwijl “Purnima” verwijst naar de volle maan. Rasa Purnima is een belangrijke dag voor alle toegewijden van Sri Radha en Sri Krishna.
Waarom is deze dag belangrijk?
Gedurende de maand Kartik (ook wel de maand van Damodar genoemd), zochten de Gopis, onder leiding van Radharani, overal in Vraj Mandal naar Sri Krishna. Deze zoektocht begon op Sarat Purnima en ging door tot Rasa Purnima. “Sarat” betekent “herfst”, en op Sarat Purnima verschijnt de maan helder aan de nachtelijke hemel. Op deze dag verdween Sri Krishna samen met Radharani uit de Rasa-dans, en kort daarna verdween Hij ook uit haar gezelschap. Sri Krishna en Radharani zijn het hart en de ziel van de Gopis, en toen ze Krishna niet konden zien, begonnen ze zowel Krishna als Radharani te zoeken. Ze vonden Radharani alleen, maar konden Krishna niet vinden. Samen hervatten Radharani en de Gopis hun zoektocht naar Sri Krishna.
Deze zoektocht staat centraal in de Kartik-maand in Vrindavan, een tijd die gewijd is aan zoeken naar de Heer. Dit is de reden waarom toegewijden van Sri Radha Krishna massaal naar Vrindavan trekken, het 84-kros gebied van Vraj Mandal. Vrindavan is de thuisbasis van twaalf bossen, elk met zijn eigen unieke karakter. Deze heilige plek, waar Radha, Krishna samen met alle Gopas en Gopis verblijven, bevat ook de Govardhan-heuvel, de Yamuna-rivier en vele andere heilige plaatsen. Hier manifesteert het Goddelijke paar hun goddelijke spel met de Gopas en Gopis.
De Brahma Vaivarta Purana bespreekt de geboorte van Krishna. Op een gegeven moment benoemde Krishna zijn goede vriend Sridam als bewaker. In Satya Loka is er een rivier genaamd Viraja, die als een vrouwelijke godin wordt gepersonifieerd. Krishna was met Viraja in het Mahavan-woud en gaf Sridam de instructie om niemand binnen te laten. Toen Radharani arriveerde en het Mahavan wilde betreden om bij Krishna te zijn, stopte Sridam haar en begon de glorieën van Krishna te reciteren. Deze interactie leek op een kind dat de verhalen van zijn grootouders aan zijn ouders vertelt. In Bengalen is er een spreekwoord: “maayer kache mamar barir golpo”—wat betekent “het vertellen van verhalen over de grootouders en familieleden van moederskant aan je moeder.”
Toen Radharani hoorde hoe Sridam Krishna prees, werd ze boos en vervloekte hem. In verzen 3.97-99 van de Sri Krishna Janma Kanda in de Brahma Vaivarta Purana zei zij:
“yathā surāscha tridashānityam nindanti saṃtatam
tathā nindasi māṃ mūḍha tasmātāsuro bhavaha
goparājosurīm yonim golokāsca bahirbhava
mayādya shāpto murasttvam kastvam rakṣitumīśvara”
“O, dwaas! Net zoals een demonisch persoon voortdurend alle goden en godinnen bekritiseert, zo bekritiseer jij mij ook. Daarom! vervloek ik je om een demon te worden. Verlaat deze Goloka Dham (de eeuwig vredige verblijfplaats) en word geboren in een demonische familie. Je bent dwaas, en ik vervloek je. Niemand kan je beschermen tegen mijn vloek.”
Na het ontvangen van deze vloek, werd Sridam ook boos en vervloekte hij Radharani op zijn beurt, zeggend:
“Uw woede lijkt niet gewoon te zijn. Daarom zul jij ook geboren worden in de materiële wereld en beschuldigd worden van onkuisheid. Je zult trouwen met een man genaamd Rayan, een grote toegewijde, ook wel bekend als Ayan Ghosh of Abhimanyu. Rayan zal een klein vonkje van Krishna zijn, uit een Vaishya zakenfamilie, en jij zult bekend staan als zijn vrouw. Je zult niet vrij met Krishna kunnen omgaan, en net zoals Krishna met Viraja in dit bos beweegt, zul jij Krishna op dezelfde manier ontmoeten.”
Nadat hij Radharani had vervloekt, bracht Sridam haar eerbetuigingen en ging daarna naar Sri Krishna.
Radharani ging ook naar Krishna nadat ze door Sridam vervloekt was en zei:
“Sridam heeft mij vervloekt. Als ik naar de materiële wereld moet gaan, wil ik daar verschijnen in de vorm van een Gopi. Staat u mij toe deze vorm aan te nemen?”
Radharani vervolgde: “Ik draag U altijd in mijn hart en denk nooit aan iets dat niet met U verbonden is. Ik denk constant aan Uw maanachtige gezicht en Uw lotus-petal ogen, dag en nacht. U bent mijn leven en ziel, mijn ultieme schat; zonder U kan ik niet overleven. Ik ben slechts een lichaam, terwijl U mijn leven bent. Of ik nu slaap of wakker ben, mijn geest is gefixeerd op U. Ik herinner me Uw lotusvoeten, en zonder Uw dienst kan ik niet eens voor een moment blijven leven. Mijn leven heeft geen waarde zonder U.”
Toen Krishna naar Mathura vertrok, rouwde Radharani in diepe gescheidenheid:
“Ayi dina dayadra natha he Mathura natha
Kadavalokyase hrdayam tvad aloka kataram
Dayita bhramyati kim karomy aham”
Radharani riep Krishna uit, zeggend: “O Heer, U beloofde terug te komen, maar U bent niet teruggekomen. U was ooit de Heer van Vrindavan, maar nu bent U de Heer van Mathura. Mijn hart rouwt en voelt de pijn van gescheidenheid in Uw afwezigheid. Mijn liefste, ik ben verloren zonder U. Wat moet ik doen?”
Na het horen van Radha’s oprechte gebeden, antwoordde Krishna:
“O, mijn geliefde Radha, ik beloof dat ik in de Varaha Kalpa (een dag in het leven van Brahma) naar de materiële wereld zal komen, en jij zult met mij meekomen. We zullen elkaar ontmoeten in verschillende bossen van Vrindavan. Jij bent mijn leven en ziel, en ik kan je niet van mij weg houden. Vrees niet, want je zult bij mij zijn, zelfs in de materiële wereld.”
Na het horen van deze woorden van Krishna, werd Radharani gerustgesteld.
Dit is waarom Krishna een jaar en dertien dagen vóór Radharani verscheen, geboren in Gokul Mahavan, terwijl Radharani nabij in het huis van Vrishabhanu Maharaj en Kirtida Devi in Raval verscheen. Radha en Krishna zouden elkaar op verschillende locaties in Vrindavan ontmoeten.
In de Brahma Vaivarta Purana, Hoofdstuk 6, verzen 126-228, binnen het gedeelte dat het spel en vermaak van de geboorte van de Heer beschrijft, is er een incident waarvan ik een samenvatting probeer te geven
Op een keer, terwijl Radharani zich tot Krishna richtte, zei ze:
“O mijn Heer, ik heb een verzoek; luister alsjeblieft naar de woorden van Uw nederige dienaar. Ik heb gehoord dat U naar de materiële wereld zult gaan en mijn geest is gekweld. Hoe kan ik zonder U overleven? Hoe kan ik de gescheidenheid van U verdragen? O, mijn vriend, mijn leven en ziel, ik kan me niet voorstellen hoeveel dagen er moeten verstrijken voordat ik U weer kan ontmoeten in Gokul Mahavan. Vertel me alsjeblieft de waarheid: wanneer zullen wij elkaar ontmoeten in dit transcendentaal Gokul Mahavan?
“O mijn Heer, zelfs een enkel moment—een oogwenk—voelt als honderd yuga’s die voorbij zijn gegaan in Uw afwezigheid. Hoe en wanneer zal ik in staat zijn om darshan van U te krijgen? Waar moet ik heen, en wie zal voor mij zorgen? Mijn leven, mijn Praneshwar, Heer van mijn leven, ik denk altijd aan U als mijn vader, moeder, vriend, broer, zus, en zoon. Hoe zou ik ook maar een moment zonder U kunnen blijven? Ik kan me deze gescheidenheid niet voorstellen. U gaat naar de materiële wereld en laat mij achter in deze illusoire energie. Laat me alsjeblieft weten hoe lang ik zonder U moet lijden. Dit is mijn eerste gebed.
“Mijn geest is als een zwarte bij, die altijd probeert honing van Uw lotusvoeten te verzamelen, heen en weer bewegend in constante zoektocht. Laat me met U meegaan in welke vorm dan ook, in welk leven dan ook—of het nu mens, dier, of iets anders is. Maar alsjeblieft, houd me niet van U weg. Ik verlang alleen om U te herinneren. Alsublietft beloof mij dat deze wens vervuld zal worden?
“U bent mijn Krishna, en ik ben Uw Radha. Onze relatie is eeuwig, een geluk dat ik nooit wil vergeten, zelfs wanneer we in de materiële wereld zijn. Hoe kan ik het verdragen om dit op zo’n plek te vergeten?”
Radha vervolgde:
“O mijn Heer, net zoals het leven onafscheidelijk is van het lichaam, en de schaduw van het lichaam onafscheidelijk van het lichaam zelf, zo zou onze band eeuwig onverbroken moeten blijven. Dit is mijn tweede verzoek; beloof me alsjeblieft dit. En, wanneer we naar de materiële wereld komen, wil ik niet van U gescheiden zijn, zelfs niet voor een moment. Dit is mijn derde verzoek—dat we altijd samen blijven.”
Toen Krishna deze woorden hoorde, was Hij zeer verheugd. Radha vervolgde:
“O mijn Heer, U heeft ons allen gecreëerd. Ik ben Uw expansie; daarom moeten we samen zijn. Er is geen verschil tussen U en mij. Mijn geest is voor altijd aan U gehecht; niemand kan mijn ziel of mijn leven van het uwe scheiden. In geest, ziel en leven zijn we verenigd. Als ik zelfs maar een moment van U weg ben, verlies ik mijn rust en brand ik in het vuur van gescheidenheid. Zodra ik hoorde dat U naar de materiële wereld zou gaan, mijn leven voelde verschroeid.”
Met haar stem vol toewijding, drukte Radharani deze woorden uit in aanwezigheid van de goden en godinnen, terwijl ze Krishna’s lotusvoeten vasthield, en haar smeekbede keer op keer luid herhaalde.
Toen Krishna haar klaagzang hoorde, tilde Hij Radharani op Zijn schoot, veegde haar gezicht en tranen af en zei:
“O Devi, U bent kostbaarder dan iets in deze wereld, zelfs gekoesterd onder de grote yogi’s. Er is niemand die U van Mij kan scheiden. Ik zal U vertellen hoe U deze gescheidenheid kunt overwinnen.
“O mijn mooie echtgenote, kijk naar dit hele universum, waar alles afhankelijk is van iets anders: een bloem is afhankelijk van zijn blad, het blad van de tak, de tak van de boomstam, en de boomstam van de scheut van het zaad. Het zaad is op zijn beurt afhankelijk van de aarde, die rust op Ananta Shesha, de grote slang. Ananta Shesha wordt ondersteund door de schildpad, die op de lucht rust, en de god van de lucht is afhankelijk van Mij. Maar Ik ben afhankelijk van U. U bent mijn eeuwige potentie, en Ik ben het object van die potentie.”
“De drie gunas zijn afhankelijk van U, die net als Adarsha-rupini is, en Ik ben Uw ziel. Zoals de ziel op het lichaam vertrouwt voor beschutting, en het lichaam de ziel nodig heeft voor leven, zo zijn wij van elkaar afhankelijk. Zonder ons beiden zou niets gecreëerd kunnen worden. Toch bidt U zo nederig tot Mij.
“Melk is onafscheidelijk van zijn witheid, vuur van zijn hitte, de aarde van zijn geur, en water van zijn koelte. Op dezelfde manier zijn wij onafscheidelijk, zoals melk en witheid, vuur en hitte, aarde en geur, water en koelte. Denk niet dat wij ooit echt gescheiden kunnen zijn—Ik ben altijd bij U.
“U zult verschijnen in het huis van Vrishabhanu Maharaja, en Ik zal geboren worden bij Devaki. Daarna zal Ik door Vasudeva naar het paleis van Nanda Maharaja in Gokul worden overgebracht. Later, uit vrees voor Kamsa, zullen we van Gokul naar Nanda Gram verhuizen, en U zult van Raval naar Varshana verhuizen, en We zullen samen blijven, manifesteren verschillende lila’s in de bossen van Vrindavan.”
Radha en Krishna zijn niet gescheiden van elkaar. Onze voorgaande leraren legden uit dat Radha uit Krishna’s linkerzijde manifesteerde, en Balaram uit Zijn rechterzijde. Zij vertegenwoordigen de interne kracht van Krishna: Radha is Zijn plezierpotentie (Hladini Shakti), en Balaram is Zijn existentiële potentie (Sandhini Shakti).
Rasa Purnima is een van de belangrijkste dagen voor volgelingen van Gaudiya Vaishnavisme, aangezien het de rasa-dans van Radha en Krishna ons laat herdenken. De term “Gaudiya” komt van Radharani. De rasa-dans vond plaats in Vamsi Vat in Vrindavan en in de omliggende regio. Op de volle maan van Kartik dansten Radha en Krishna samen met de Gopis. De Gopis, onder leiding van Radharani, zochten naar Krishna, en toen ze Hem vonden, voerden ze allemaal de rasa-dans uit. De Gopis verlangden om met Krishna te zijn zoals Radharani. Om dit verlangen te vervullen, breidde Krishna Zichzelf uit, creëerde een aparte vorm voor elke Gopi en danste met elk van hen individueel.
In dit tijdperk van Kali Yuga daalde Krishna neer als Heer Chaitanya, die de vorm en de gemoed van Radharani aannam. Hij verscheen in de baarmoeder van Saci Mata in Nabadwip, Mayapur, Bengal. Heer Chaitanya voerde sankirtan uit in de binnenplaats van Srivas Pandit, bekend als ‘sankirtan rasa sthali’—de plaats van de rasa-melodieën. Hier, in Zijn gecombineerde vorm als Radha en Krishna, herhaalde Heer Chaitanya de rasa-dans door middel van sankirtan met metgezellen zoals Nityananda Prabhu, Advaita Acharya, Srivas Pandit, Mukunda en anderen. Samen zongen ze vreugdevol de Hare Krishna Mahamantra en andere liederen zoals Mukunda Madhava Yadava Hari.
Om deel te nemen aan de rasa-dans, moet men vrij zijn van alle materiële verlangens, genaamd “vishaya.” Deze verlangens ontstaan uit de vijf zintuigen—vorm, smaak, geluid, geur en aanraking. Alleen degene wiens geest zich uitsluitend richt op het bevredigen van Krishna’s zintuigen, kan de rasa-dans betreden. In Kali Yuga vernietigt het oprecht chanten van de Hare Krishna Mahamantra alle materiële verlangens, waardoor men alle zintuigen kan inzetten om Heer Sri Krishna te dienen. Door dit te doen, kan men de gelukzalige aard van de rasa-dans realiseren.
“Op Rasa Purnima zouden we moeten mediteren over hoe het goddelijk paar Hun Rasa Lila manifesteerde, evenals over hoe Heer Chaitanya Zijn Sankirtan Lila uitvoerde in het huis van Srivas Pandit in Nabadwip, om ons spirituele leven te verrijken.
Srila Bhaktivinode Thakur schrijft:
“Gaura vana majhe bedh na heribo hoibo baraja vasi”
Dit betekent dat we geen onderscheid zouden moeten maken tussen Nabadwip en Vrindavan, aangezien ze hetzelfde zijn. Nabadwip staat bekend als ‘Gupta Vrindavan’ (verborgen Vrindavan). In Goloka Vrindavan zijn er twee altaren: één voor Chaitanya Mahaprabhu en een andere voor Radha en Krishna. We zouden moeten mediteren over zowel de rasa-dans in Vrindavan als de Sankirtan Lila in Nabadwip, Mayapur, en onze harten vullen met deze pastimes.
Vandaag zouden we moeten bidden en de zegeningen van Heer Nityananda zoeken, want zonder Zijn zegeningen kunnen we de genade van Heer Chaitanya niet ontvangen, en zonder de zegeningen van Heer Chaitanya kunnen we niet Vrindavan betreden.
Mijn grote spirituele meester, Zijn Goddelijke Genade Srila Prabhupada Bhakti Siddhanta Saraswati Goswami Thakur, oprichter van Gaudiya Math, installeerde Radha Krishna samen met Chaitanya Mahaprabhu in de meeste van zijn tempels. Op deze dag, chant de Hare Krishna Mahamantra, mediteer op de prachtige rasa-dans, en word eeuwig gelukkig, vredig en gevuld met goddelijke liefde.”
BB Bodhayan
Ras Purnima 15 November 2024
रास पौर्णिमा म्हणजे काय?
“रास ” या शब्दाचा अर्थ मधुर आणि रसभरीत नृत्य करणे, तर “पौर्णिमा” म्हणजे पौर्णिमेचा दिवस. श्री राधा आणि श्री कृष्णाच्या सर्व भक्तांसाठी रास पौर्णिमा हा महत्त्वाचा दिवस आहे.
हा दिवस महत्त्वाचा का आहे? कार्तिक महिन्यात (याला दामोदर महिना असेही म्हणतात) गोपींनी राधाराणीच्या मार्गदर्शनाखाली सर्व व्रज मंडळात श्रीकृष्णाचा शोध घेतला. हा शोध शरद पौर्णिमेला सुरू झाला आणि रास पौर्णिमेपर्यंत चालू राहिला. “शरद” म्हणजे “शरद ऋतू” आणि शरद पौर्णिमेला रात्रीच्या आकाशात चंद्र तेजस्वीपणे दिसतो. या दिवशी रास नृत्यातून श्रीकृष्ण राधारणी सह अदृश्य झाले आणि थोड्याच वेळात ते तिच्यापासूनही अदृश्य झाले. श्रीकृष्ण आणि राधाराणी हे गोपींचे हृदय आणि आत्मा आहेत, आणि, कृष्ण दिसेनासे झाल्याने त्या कृष्ण आणि राधाराणी दोघांचा शोध घेऊ लागल्या. त्यांना राधाराणी एकटी सापडली पण कृष्ण सापडला नाही. राधाराणी आणि गोपींनी मिळून श्रीकृष्णाचा शोध पुन्हा सुरू केला.
वृंदावनात हा शोध कार्तिक महिन्याच्या मध्यवर्ती आहे, जो काळ भागवंतांच्या शोधासाठी समर्पित आहे. त्यामुळेच श्री राधा कृष्णाचे भक्त व्रज मंडळाच्या ८४-कोस परिसरात असलेल्या वृंदावनात येतात. वृंदावन हे बारा वनांचे माहेरघर आहे, प्रत्येकाचे स्वतःचे वैशिष्ट्य आहे. हे पवित्र स्थान, जिथे राधा कृष्ण सर्व गोप आणि गोपींसह राहतात, त्यात गोवर्धन टेकडी, यमुना नदी आणि इतर अनेक पवित्र स्थळांचा समावेश आहे. येथे, दैवी युगल गोप आणि गोपींसोबत त्यांच्या लीला करतात.
ब्रह्मवैवर्त पुराणात कृष्णाच्या जन्माची चर्चा आहे. एकदा, कृष्णाने आपला जवळचा मित्र श्रीदामला पहारेकरी म्हणून नियुक्त केले. सत्यलोकामध्ये, विरजा नावाची नदी आहे, जी स्त्री देवतेच्या रूपात आहे. महावन वनात कृष्ण विरजाच्या सोबत होता आणि त्याने श्रीदामाला कोणालाही आत येऊ देऊ नये असे सांगितले. जेव्हा राधाराणी आली आणि तिने कृष्णासोबत राहण्यासाठी महावनात प्रवेश करण्याची इच्छा केली तेव्हा श्रीदामने तिला अडवले आणि कृष्णाचा महिमा सांगू लागला. हा संवाद लहान मुलाने स्वतःच्या आजी-आजोबांची गोष्ट स्वतःच्या आईवडिलांना सांगितल्यासारखी होती. बंगालमध्ये, एक म्हण आहे, “मायेर काचे मामार बारीर गोल्पो” – ज्याचा अनुवाद “आईला मामाच्या घरची गोष्ट सांगणे” असा होतो.
श्रीदामांनी कृष्णाची केलेली स्तुती ऐकून राधाराणी ने चिडून त्याला शाप दिला.
ब्रह्मवैवर्त पुराणातील श्रीकृष्णजन्म कांडाच्या श्लोक ३.९७-९९ मध्ये ती म्हणाली:
यथासुराश्च त्रिदशानित्यम् निंदन्ती संततम् तथा निंदति माम् मूढा तस्मातासुरो भाव:|
गोपराजोसुरीं योनिम् गोलोकाश्च बहिर्भव मयाद्य शाप्तो मुरस्त्त्वम् कास्त्वम् रक्षितुमीश्वरा ||
“अरे, मूर्खा! ज्याप्रमाणे एक राक्षसी मनुष्य सर्व देवदेवतांची नित्य टीका करतो, त्याचप्रमाणे तूही माझ्यावर टीका करतोस. म्हणून मी तुला दानव होण्याचा शाप देतो. हे गोलोक धाम (निरंतन शांततामय निवासस्थान) सोड आणि येथे जन्म घे. एक राक्षसी कुटुंब तू मूर्ख आहेस आणि मी तुला माझ्या शापापासून वाचवू शकत नाही.
हा शाप मिळाल्यावर श्रीदामही क्रोधित झाला आणि त्याने राधाराणी ला शाप दिला.
“तुझा राग सामान्य वाटत नाही. म्हणून, तू देखील भौतिक जगात जन्म घेशील आणि तुझ्यावर अनैतिकतेचा आरोप लावला जाईल. तू रायन नावाच्या माणसाशी लग्न करशील, जो अयान घोष किंवा अभिमन्यू म्हणून ओळखला जाणारा एक महान भक्त आहे. रायन कृष्णाचा एक अंश मात्र असेल, एका वैश्य व्यापारी कुटुंबातील, आणि तू त्याची पत्नी म्हणून ओळखली जाशील, तुला कृष्णाबरोबर मुक्तपणे भेटता येणार नाही, आणि ज्याप्रमाणे कृष्ण या वनात विरजासह फिरतो, त्याच प्रकारे तू कृष्णाला भेटशील. “
राधाराणी ला शाप दिल्यानंतर श्रीदाम तिला नमस्कार करून श्रीकृष्णाकडे गेले. श्रीदामाने शाप दिल्यावर राधाराणी ही कृष्णाकडे गेली आणि म्हणाली,
“श्रीदामने मला शाप दिला आहे. जर मला भौतिक जगात जायचे असेल तर मला तेथे गोपीच्या रूपात प्रकट व्हायचे आहे. तुम्ही मला हे रूप धारण करू द्याल का?”
राधाराणी पुढे म्हणाली, “मी तुला नेहमी माझ्या हृदयात ठेवते आणि तुझ्याशी संबंध नसलेल्या कोणत्याही गोष्टीचा विचार करत नाही. मी सतत तुझ्या चंद्रासारख्या चेहऱ्याचे आणि तुझ्या नेत्र कमळांचा रात्रंदिवस विचार करत असते. तूच माझा प्राण आणि आत्मा आहेस, तूच माझे मूळ धन आहेस, तुझ्याशिवाय मी जिवंत राहू शकत नाही, मी केवळ शरीर आहे तूच माझे प्राण आहेस. मी झोपलो किंवा जागृत असेन, मी तुझ्याच चरणकमळांचे स्मरण करते, आणि तुझ्या सेवेशिवाय मी क्षणभर ही जीवंत राहू शकत नाही. तुझ्या शिवाय माझ्या जगण्याला काय अर्थ आहे?”
जेव्हा कृष्ण मथुरेला निघाला तेव्हा राधाराणीने असह्य वियोगामुळे शोक केला :
आयिदीन दयार्द्रनाथा हे मथुरानाथा
कदावलोक्यसे हृदयं त्वद् आलोक कातरम्
दयित भ्राम्यति किं करोम्यहम् “
राधाराणी कृष्णाला आक्रोश करीत म्हणाली, “हे नाथ, तू परत येण्याचे वचन दिले होतेस, तरीही तू परत आला नाहीस. तू एके काळी वृंदावनाचा स्वामी होतास, पण आता तू मथुरेचा स्वामी आहेस. तुझ्या अनुपस्थितीत माझे शोकमग्न हृदय वियोग वेदानेने व्याकूळ झाले आहे. तुझ्याविना मी हरवून बसले आहे, मी काय करू?
राधाची मनोभावे प्रार्थना ऐकून कृष्णाने उत्तर दिले, “अग माझ्या प्रिय राधे, मी वचन देतो की वराह कल्पात (ब्रह्मदेवाच्या जीवनातील एक दिवस) मी भौतिक जगात येईन, आणि तू माझ्या सोबत येशील. आपण वृंदावनातील वेगवेगळ्या वनात भेटू. तू माझा प्राण आहेस आणि मी तुला माझ्यापासून दूर ठेवू शकत नाही. भिऊ नकोस कारण तू भौतिक जगातही माझ्याबरोबर असशील.
कृष्णाचे हे शब्द ऐकून राधाराणी शांत झाली. त्यामुळे गोकुळ महावनात कृष्ण राधाराणीच्या एक वर्ष तेरा दिवस अगोदर कृष्ण प्रकट झाला, तर राधाराणी जवळच रावळ येथे वृषभानू महाराज आणि कीर्तिदा देवी यांच्या घरी प्रकट झाली. राधा आणि कृष्ण वृंदावनात वेगवेगळ्या ठिकाणी भेटायचे.
ब्रह्मवैवर्त पुराणात, अध्याय 6, श्लोक 126-228 मध्ये, भगवंतांच्या जन्मलीला वर्णन करणाऱ्या भागात, एक प्रसंग आहे ज्याचा मी सारांश देण्याचा प्रयत्न करीत आहे:
एकदा राधाराणी कृष्णाला शोक व्यक्त करत म्हणाली, “हे भगवान, माझी एक विनंती आहे; कृपया आपल्या नम्र सेवकाचे शब्द ऐकण्याचा प्रयत्न करा. तुम्ही भौतिक जगात जाणार हे मला कळले आणि ह्याने माझे मन पीडित झाले आहे. तुमच्याविना मी कसे जगू? तुमच्यापासून वेगळे होणे मी कसे सहन करू? अरे, माझ्या सख्या, माझे जीव की प्राण, मी तुला गोकुळ महावनात पुन्हा भेटण्याआधी किती दिवस जातील याची मी कल्पना करू शकत नाही. कृपया, मला खरे सांगा: या दिव्य गोकुळ महावनात आपण कधी भेटू?
“हे प्रभू, तुझ्या अनुपस्थिती एक क्षण – एक उन्मेष-निमेष सुद्धा शंभर युगे गेली आहेत असे वाटतात. मला तुझे दर्शन कसे आणि कधी घेता येईल? मी कुठे जाऊ आणि माझी काळजी कोण घेईल? माझे प्राण, माझ्या प्राणेश्वरा, माझ्या जीवनाचे स्वामी, मी नेहमी तुला माझे वडील, आई, मित्र, भाऊ, बहीण आणि पुत्र मानत असते. तुझ्याशिवाय मी एक क्षण कसा राहू शकेन? मी या विरहाची कल्पनाच करू शकत नाही. मला या भ्रामक उर्जेच्या अधिपत्यात सोडून तुम्ही भौतिक जगात जात आहात. कृपया मला कळवा की तुमच्याविना मला किती काळ त्रास सहन करावा लागेल. ही माझी पहिली प्रार्थना आहे.
“माझे मन काळ्या मधमाशीसारखे आहे, ते सतत तुझ्या चरणकमळातील मध गोळा करण्याचा प्रयत्न करीत आहे, सतत इकडे तिकडे शोधत फिरत आहे. मला तुझ्यासोबत कोणत्याही रूपात, कोणत्याही जीवनात – मग ते मनुष्य, प्राणी किंवा इतर असू देत येण्याची अनुमति द्या. पण कृपया मला तुझ्यापासून दूर ठेवू नकोस. मला फक्त तुझे स्मरण करायचे आहे. कृपया मला वचन दे की ही इच्छा पूर्ण होईल.
“तू माझा कृष्ण आहेस आणि मी तुझी राधा आहे. आपले नाते चिरंतन आहे,जरी आपण भौतिक जगात असलो तरीही हे सौभाग्य मला कधीही विसरायचे नाही. अशा ठिकाणी हे विसरून जाणे मी कसे सहन करू?”
राधा पुढे म्हणाली, “हे परमेश्वरा, ज्याप्रमाणे जीवन शरीरापासून अविभाज्य आहे, आणि शरीराची सावली स्वतःपासून अविभाज्य आहे, त्याचप्रमाणे आपले नाते शाश्वत अतूट राहिले पाहिजे. ही माझी दुसरी विनंती आहे; कृपया मला हे वचन द्या.
आणि, जेव्हा आपण भौतिक जगात येऊ ,तेव्हा मला तुमच्यापासून क्षणभरही दूर राहायचे नाही, ही माझी तिसरी विनंती आहे – आपण नेहमी एकत्र राहावे.”
हे शब्द ऐकून कृष्णाला खूप आनंद झाला. राधा पुढे म्हणाली, “माझे प्रभू, तू आम्हा सर्वांना निर्माण केले आहेस. मी तुझा विस्तार आहे; म्हणून, आपण एकत्र असणे आवश्यक आहे. तुझ्यात आणि माझ्यात काही फरक नाही. माझे मन सदैव तुझ्याशी संलग्न आहे; कोणीही माझा आत्मा किंवा माझे जीवन तुझ्यापासून वेगळे करू शकत नाही. आपण मनाने,आत्म्याने आणि प्राणाने जोडलेलो आहोत. जर मी क्षणभरही तुझ्यापासून दूर राहिले तर मी माझी शांतता गमावून वियोगाच्या आगीत जळून जाईन. तू भौतिक जगात जात आहेस हे जसे मी ऐकले तसे मला माझे जीवन दग्ध झाल्यासारखे वाटले.”
देवी-देवतांच्या समक्ष आपल्या भक्तीने ओतप्रोत वाणीने, कृष्णाचे चरणकमळ पकडून वारंवार विनवणीच्याआर्त स्वरात राधाराणी हे बोलली.
तिचा विलाप ऐकून कृष्णाने राधाराणीला आपल्या मांडीवर घेतले, तिचा चेहरा आणि अश्रू पुसले आणि म्हणाले:
“हे देवी, तू या जगातील कोणत्याही गोष्टीपेक्षा अधिक मौल्यवान आहेस, महान योगींमध्येही तू प्रशंसित आहेस. तुला माझ्यापासून दूर ठेवू शकेन असा कोणीही नाही. या वियोगावर मात कशी करायची ते मी सांगेन.”
“हे माझ्या देखण्या प्रिये, या संपूर्ण विश्वाकडे पहा, जिथे सर्व काही कशावर तरी अवलंबून आहे: एक फूल त्याच्या पानांवर अवलंबून असते, पाने फांदीवर, फांदी झाडाच्या खोडावर आणि खोड बीजातून येणाऱ्या कोंबवर(मुळावर) अवलंबून असते. बीज, सुद्धा पृथ्वीवर अवलंबून असते, जी अनंत शेषावर, महान सर्पावर अवलंबून असते. अनंत शेषाला कासवाचा आधार आहे, ज्याला वायुचा आधार आहे आणि वायुदेवता माझ्यावर अवलंबून आहे. पण मी तुझ्यावर अवलंबून आहे. तू माझी शाश्वत शक्ती आहेस आणि मी त्या सामर्थ्याची वस्तू आहे.
“तीन गुण तुझ्यावर अवलंबून आहेत, जे अदर्श रूपिणीसारखे आहेत आणि मी तुझा आत्मा आहे. ज्याप्रमाणे आत्मा आश्रयासाठी शरीरावर अवलंबून असतो आणि शरीराला जीवनासाठी आत्मा आवश्यक असतो, त्याचप्रमाणे आपण एकमेकांवर अवलंबून असतो. आपल्या दोघांशिवाय काहीही निर्माण होऊ शकत नव्हते. तरीही तू मला अत्यंत नम्रपणे प्रार्थना करत आहेस.
“दूध त्याच्या शुभ्रतेपासून,अग्नि त्याच्या उष्णतेपासून, पृथ्वी तिच्या सुगंधापासून आणि जल त्याच्या शीतलतेपासून अविभाज्य आहे. ज्याप्रमाणे, दूध आणि शुभ्रता, अग्नी आणि उष्णता, पृथ्वी आणि सुगंध, जल आणि शीतलता अविभाज्य आहेत तसे आपणही अविभाज्य आहोत. असे समजू नको की आपण वास्तवात कधी वेगळे होऊ शकतो – मी नेहमीच तुझ्याबरोबर आहे.”
“तू वृषभानु महाराजांच्या घरी प्रकट होशील आणि मी देवकीच्या पोटी जन्म घेईन. त्यानंतर, मला वासुदेव गोकुळातील नंद महाराजांच्या वाड्यात नेतील. पुढे कंसाच्या भीतीने आम्ही गोकुळातून नंदा ग्रामात जाऊ आणि तुम्हीही रावलहून बरसाना येथे जाल आणि आपण दोघे एकत्र वृंदावनातील वेगवेगळ्या वनात लीला करत एकत्र राहू.”
राधा आणि कृष्ण हे एकमेकांपासून वेगळे नाहीत. आमच्या पूर्व आचार्यांनी स्पष्ट केले आहे की राधा कृष्णाच्या डाव्या बाजूने प्रकट झाली आणि बलराम उजवीकडून. ते कृष्णाच्या अंतर्गत सामर्थ्याचे प्रतिनिधित्व करतात: राधा ही त्याची आनंदाची शक्ती आहे (ह्लादिनी शक्ती), आणि बलराम त्यांची अस्तित्वात्मक शक्ती (संधिनी शक्ती).
रास पौर्णिमा हा गौडीय वैष्णव धर्माच्या अनुयायांसाठी सर्वात महत्वाचा दिवस आहे, कारण तो राधा आणि कृष्णाच्या रास नृत्याचे स्मरण करतो. “गौडिय” या शब्दाचा उगम राधाराणी पासून झाला आहे. वृंदावन आणि संपूर्ण प्रदेशात वंशीवट येथे रास नृत्य झाले. कार्तिक पौर्णिमेच्या दिवशी राधा आणि कृष्ण गोपींसोबत एकत्र नाचले. राधाराणीच्या मार्गदर्शनाखाली गोपींनी कृष्णाचा शोध घेतला आणि तो सापडल्यावर सर्वांनी रास नृत्य केले. गोपींना राधाराणीप्रमाणेच कृष्णासोबत राहण्याची इच्छा होती. ही इच्छा पूर्ण करण्यासाठी, कृष्णाने स्वतःचा विस्तार केला, प्रत्येक गोपीसाठी स्वतंत्र रूप तयार केले आणि प्रत्येकासह वैयक्तिकरित्या नृत्य केले.
कलियुगाच्या या काळात, राधाराणीचे रूप आणि भाव धारण करत कृष्ण भगवान चैतन्यच्या रूपात अवतरले. . बंगालमधील मायापूर येथील नबद्वीप येथे ते सची मातेच्या गर्भात प्रकट झाले. भगवान चैतन्य श्रीवास पंडितांच्या अंगणात संकीर्तन करायचे, ज्याला ‘संकीर्तन रासस्थळी’ असे म्हणतात -विभिन्न रसांचे माहेरघर. येथे, राधा आणि कृष्णाच्या मिलित स्वरूपात, भगवान चैतन्य यांनी नित्यानंद प्रभू, अद्वैत आचार्य, श्रीवास पंडित, मुकुंद आणि इतरही यांसारख्या सहकाऱ्यांसह संकीर्तनाद्वारे रास नृत्य पुन्हा साकारले. एकत्र, त्यांनी आनंदाने हरे कृष्ण महामंत्र आणि मुकुंद माधव यादव हरी सारखी इतर गाणी गायली.
रास नृत्यात प्रवेश करण्यासाठी,ज्याला “विषय” म्हणतात अशा सर्व भौतिक इच्छांपासून मुक्त असले पाहिजे. या इच्छा पाच इंद्रियांपासून उत्पन्न होतात – रूप, रस (चव), शब्द(आवाज), गंध आणि स्पर्श. ज्याचे मन केवळ कृष्णाच्या इंद्रियांना तृप्त करण्यावर केंद्रित आहे तोच रास नृत्यात प्रवेश करू शकतो. कलियुगात, हरे कृष्ण महामंत्राचा मनापासून जप केल्याने सर्व भौतिक इच्छांचा नाश होतो, ज्यामुळे सर्व इंद्रियांना भगवान श्रीकृष्णाची सेवा करता येते. असे केल्याने, रास नृत्याचे आनंदमय स्वरूप लक्षात येऊ शकते.
रास पौर्णिमेला,आपले आध्यात्मिक जीवन समृद्ध करण्यासाठी दैवी युगुलाने त्यांच्या रास लीला कशा प्रकारे प्रकट केल्या, तसेच भगवान चैतन्य यांनी नबद्वीप येथील श्रीवास पंडितांच्या घरी त्यांची संकीर्तन लीला कशी केली यावर आपण ध्यान केले पाहिजे.
श्रील भक्तिविनोद ठाकूर लिहितात:
“गौरा वन माझे भेद ना हेरीबो होईबो बरज वासी”
याचा अर्थ आपण नबद्वीप आणि वृंदावन यांच्यात फरक करू नये कारण ते एकच आहेत. नवद्वीप ‘गुप्त वृंदावन’ (झाकलेले वृंदावन) म्हणून ओळखले जाते. गोलोक वृंदावनमध्ये, दोन वेदी अस्तित्वात आहेत: एक चैतन्य महाप्रभून्साठी आणि दुसरी राधा आणि कृष्णासाठी. वृंदावनातील रास नृत्य आणि नबद्वीप, मायापूर येथील संकीर्तन लीला या दोन्ही गोष्टींवर आपण मनन केले पाहिजे आणि या लीलांनी आपले हृदय भरले पाहिजे.
आज आपण भगवान नित्यानंदांची प्रार्थना आणि आशीर्वाद घेतले पाहिजे, कारण त्यांच्या आशीर्वादाशिवाय आपण भगवान चैतन्यची कृपा प्राप्त करू शकत नाही आणि भगवान चैतन्याच्या आशीर्वादाशिवाय आपण वृंदावनात प्रवेश करू शकत नाही.
माझे परम आध्यात्मिक गुरु, गौडिय मठाचे संस्थापक आचार्य, परम पूजनीय श्रील प्रभुपाद भक्ती सिद्धांत सरस्वती गोस्वामी ठाकूर, यांनी त्यांच्या बहुतेक मंदिरांमध्ये चैतन्य महाप्रभूंसोबत राधा कृष्णाची स्थापना केली.
या दिवशी, हरे कृष्ण महामंत्राचा जप करा, सुंदर रास नृत्याचे ध्यान करा आणि चिरंतन आनंदी, शांत आणि दैवी प्रेमाने परिपूर्ण व्हा.
BB Bodhayan
Ras Purnima 15 November 2024
Was ist Rasa Purnima?
Der Begriff „Rasa“ bedeutet, auf süße und melodische Weise zu tanzen, während „Purnima“ den Vollmondtag bezeichnet. Rasa Purnima ist ein bedeutsamer Tag für alle Verehrer von Sri Radha und Sri Krishna.
Warum ist dieser Tag wichtig?
Im Monat Kartik (auch bekannt als Damodarmonat) suchten die Gopis unter der Führung von Srimati Radharani nach Sri Krishna überall im Vraj Mandal. Diese Suche begann an Sarat Purnima und dauerte bis Rasa Purnima. „Sarat“ bedeutet „Herbst,“ und an Sarat Purnima erscheint der Mond hell am Nachthimmel. An diesem Tag verschwand Sri Krishna mit Srimati Radharani aus dem Rasa-Tanz und verschwand kurz darauf auch von Ihrer Seite.
Sri Krishna und Radharani sind das Herz und die Seele der Gopis. Da sie Krishna nicht sehen konnten, begannen die Gopis, sowohl Krishna als auch Radharani zu suchen. Sie fanden Radharani allein, konnten jedoch Krishna nicht entdecken. Gemeinsam setzten Radharani und die Gopis ihre Suche nach Sri Krishna fort.
Diese Suche steht im Zentrum des Kartik-Monats in Vrindavan, einer Zeit, die dem Suchen nach dem Herrn gewidmet ist. Aus diesem Grund strömen die Verehrer von Sri Radha Krishna nach Vrindavan, das 84 Kros umfassende Gebiet des Vraj Mandal. Vrindavan beherbergt zwölf Wälder, die alle ihren eigenen einzigartigen Charakter haben. Dieser heilige Ort, an dem Radha Krishna mit allen Gopas und Gopis verweilen, umfasst auch den Govardhan-Hügel, den Yamuna-Fluss und vielen anderen heiligen Stätten. Hier manifestieren das Göttliche Paar und die Gopis und Gopas ihre transzendentalen Spiele.
Das Brahma Vaivarta Purana beschreibt die Geburt Krishnas und schildert eine Begebenheit mit Sridam, einem engen Freund Krishnas. Einst ernannte Krishna Sridam zu einem Wächter. In Satya Loka gibt es einen Fluss namens Viraja, der als weibliche Gottheit personifiziert ist. Krishna verweilte mit Viraja im Mahavan-Wald und wies Sridam an, niemanden eintreten zu lassen.
Als Srimati Radharani kam und Mahavan betreten wollte, um bei Krishna zu sein, hielt Sridam sie auf und begann, die Herrlichkeiten Krishnas zu rezitieren. Diese Interaktion war vergleichbar mit einem Kind, das seinen Eltern Geschichten von den Großeltern erzählt. In Bengalisch gibt es ein Sprichwort: „maayer kache mamar barir golpo,“ was übersetzt bedeutet: „Die Geschichten der Großeltern und Verwandten mütterlicherseits der eigenen Mutter erzählen.“
Als Radharani Sridams Lobpreisungen über Krishna hörte, wurde sie zornig und sprach einen Fluch über ihn aus. In den Versen 3.97–99 des **Sri Krishna Janma Kanda** im Brahma Vaivarta Purana sagte sie:
**yathā surāscha tridashānityam nindanti saṃtatam
tathā nindasi māṃ mūḍha tasmātāsuro bhavaha
goparājosurīm yonim golokāsca bahirbhava
mayādya shāpto murasttvam kastvam rakṣitumīśvara**
„Oh, du Törichter! So wie ein Dämon ständig alle Götter und Göttinnen kritisiert, so kritisierst auch du mich. Deshalb verfluche ich dich, ein Dämon zu werden. Verlasse Goloka Dham (den ewig friedvollen Aufenthaltsort) und werde in einer dämonischen Familie geboren. Du bist ein Narr, und ich verfluche dich. Niemand kann dich vor meinem Fluch beschützen.“
Nachdem er diesen Fluch erhalten hatte, wurde auch Sridam wütend und sprach seinerseits einen Fluch über Radharani aus.
**Sridams Fluch und Radharanis Bitte**
Sridam sprach zu Radharani:
„Dein Zorn scheint nicht gewöhnlich zu sein. Daher sollst auch du im materiellen Universum geboren werden und der Untreue bezichtigt werden. Du wirst einen Mann namens Rayan heiraten, einen großen Gottgeweihten, der auch als Ayan Ghosh oder Abhimanyu bekannt ist. Rayan wird ein kleiner Funke Krishnas sein, aus einer Vaishya-Händlerfamilie, und du wirst als seine Ehefrau bekannt sein. Du wirst Krishna nicht frei treffen können, und so wie Krishna sich hier mit Viraja trifft, wirst auch du Krishna auf ähnliche Weise begegnen.“
Nachdem er Radharani verflucht hatte, verneigte sich Sridam ehrerbietig vor ihr und ging zu Sri Krishna. Auch Radharani begab sich zu Krishna, nachdem sie von Sridam verflucht worden war, und sagte:
„Sridam hat mich verflucht. Wenn ich in die materielle Welt gehen muss, wünsche ich mir, dort in der Form einer Gopi zu erscheinen. Wirst du mir erlauben, diese Form anzunehmen?“
Radharani fuhr fort:
„Ich bewahre dich stets in meinem Herzen und denke niemals an etwas, das nicht mit dir verbunden ist. Tag und Nacht denke ich an dein mondgleiches Antlitz und deine Augen, die Lotusblütenblättern gleichen. Du bist mein Leben und meine Seele, mein höchster Schatz; ohne dich kann ich nicht existieren. Ich bin nur ein Körper, während du mein Leben bist. Ob ich schlafe oder wach bin, mein Geist ist stets auf dich gerichtet. Ich erinnere mich an deine Lotusfüße, und ohne deinen Dienst kann ich nicht einmal einen Moment überleben. Mein Leben hat keinen Wert ohne dich.“
Als Krishna nach Mathura ging, klagte Radharani in tiefer Trennung:
**Ayi dina dayadra natha he Mathura natha
Kadavalokyase hrdayam tvad aloka kataram
Dayita bhramyati kim karomy aham**
Radharani rief zu Krishna:
„Oh Herr, du hast versprochen, zurückzukehren, und dennoch …“
„Du bist nicht zurückgekehrt. Einst warst du der Herr von Vrindavan, doch jetzt bist du der Herr von Mathura. Mein Herz beklagt sich und fühlt die Qual der Trennung in deiner Abwesenheit. Mein Geliebter, ich bin ohne dich verloren. Was soll ich tun?“
Als Krishna Radhas tiefempfundene Gebete hörte, antwortete er:
„Oh, meine geliebte Radha, ich verspreche, dass ich im Varaha-Kalpa (einem Tag im Leben Brahmas) in die materielle Welt kommen werde, und du wirst mit mir kommen. Wir werden uns in verschiedenen Wäldern von Vrindavan treffen. Du bist mein Leben und meine Seele, und ich kann dich nicht von mir fernhalten. Fürchte dich nicht, denn du wirst auch in der materiellen Welt bei mir sein.“
Durch Krishnas tröstende Worte wurde Radharani beruhigt. Deshalb erschien Krishna ein Jahr und dreizehn Tage vor Radharani in Gokul Mahavan, während Radharani im nahegelegenen Haus von Vrishabhanu Maharaj und Kirtida Devi in Raval geboren wurde. Radha und Krishna trafen sich später an verschiedenen heiligen Orten in Vrindavan.
Im Brahma Vaivarta Purana, Kapitel 6, Verse 126–228, innerhalb der Beschreibung des göttlichen Geburtslilas, wird ein Vorfall beschrieben, den ich hier zusammenfassen möchte:
Einst klagte Radharani bei Krishna:
„Oh mein Herr, ich habe eine Bitte. Bitte höre die Worte deiner demütigen Dienerin. Ich habe erfahren, dass du in die materielle Welt gehen wirst, und mein Geist ist von Qual gepeinigt. Wie kann ich ohne dich überleben? Wie kann ich die Trennung von dir ertragen? Oh, mein Freund, mein Leben und meine Seele, ich kann mir nicht vorstellen, wie viele Tage vergehen müssen, bevor ich dich wieder in Gokul Mahavan treffen kann. Bitte sag mir die Wahrheit: Wann werden wir uns in diesem transzendentalen Gokul Mahavan wiedersehen?
„Oh mein Herr, selbst ein einziger Moment—ein Augenblick—fühlt sich an wie hundert Yugas ohne dich …“ Radharani fuhr fort: „Die Zeit in deiner Abwesenheit fühlt sich an wie unzählige Yugas. Wie und wann werde ich dein Darshan wieder erlangen können? Wohin soll ich gehen, und wer wird für mich sorgen? Mein Leben, mein Praneshwar, Herr meines Lebens, ich denke immer an dich—als meinen Vater, meine Mutter, meinen Freund, Bruder, Schwester und Sohn. Wie könnte ich auch nur einen Moment ohne dich bleiben? Diese Trennung ist für mich unvorstellbar. Du gehst in die materielle Welt und lässt mich unter dieser illusorischen Energie zurück. Bitte, lass mich wissen, wie lange ich ohne dich leiden muss. Dies ist mein erstes Gebet.
„Mein Geist ist wie eine schwarze Biene, die stets versucht, Honig von deinen Lotusfüßen zu sammeln, und sich unaufhörlich auf der Suche nach dir bewegt. Lass mich in irgendeiner Form mit dir gehen, sei es als Mensch, Tier oder etwas anderes. Aber bitte halte mich nicht fern von dir. Ich wünsche mir nur, mich immer an dich erinnern zu können. Bitte, verspreche mir, dass dieser Wunsch erfüllt wird.
„Du bist mein Krishna, und ich bin deine Radha. Unsere Beziehung ist ewig, ein glückliches Band, das ich niemals vergessen möchte, selbst wenn wir in der materiellen Welt sind. Wie könnte ich dieses Band in einem solchen Ort vergessen?“
Radharani fuhr fort:
„Oh Herr, so wie das Leben untrennbar mit dem Körper verbunden ist und der Schatten untrennbar mit dem Körper selbst, so sollte auch unser Band ewig ungebrochen bleiben. Dies ist mein zweites Gebet; bitte, gib mir dein Versprechen. Und wenn wir in die materielle Welt kommen, möchte ich keinen Moment von dir getrennt sein. Dies ist mein drittes Gebet—dass wir immer zusammenbleiben.“
Als Krishna diese Worte hörte, war er sehr erfreut. Radha sprach weiter:
„Mein Herr, du hast uns alle erschaffen. Ich bin deine Erweiterung; deshalb müssen wir zusammen sein. Es gibt keinen Unterschied zwischen dir und mir. Mein Geist ist für immer mit dir verbunden; niemand könnte meine Seele oder mein Leben von deinem trennen. In Geist, Seele und Leben sind wir vereint. Wenn ich bin …“ Radharani sprach weiter: „Wenn ich auch nur einen Moment von dir getrennt bin, verliere ich meinen inneren Frieden und verbrenne im Feuer der Trennung. Schon allein die Nachricht, dass du in die materielle Welt gehen wirst, hat mein Leben verbrannt.“
Mit einer Stimme voller Hingabe äußerte Radharani diese Worte vor den Göttern und Göttinnen, hielt Krishnas Lotusfüße fest und wiederholte ihre inständigen Bitten immer wieder. Als Krishna ihre Klage hörte, hob er Radharani auf seinen Schoß, trocknete ihr Gesicht und ihre Tränen und sprach:
„Oh Devi, du bist wertvoller als alles in dieser Welt, geliebt selbst unter den großen Yogis. Niemand kann dich von mir fernhalten. Ich werde dir sagen, wie du diese Trennung überwinden kannst.
„Oh meine schöne Gefährtin, sieh auf dieses gesamte Universum, in dem alles voneinander abhängt: Eine Blume braucht ihr Blatt, das Blatt den Ast, der Ast den Baumstamm, und der Stamm den Keimling des Samens. Der Samen wiederum ist von der Erde abhängig, die auf Ananta Shesha, der großen Schlange, ruht. Ananta Shesha wird vom Schildkrötenavatar getragen, der wiederum von der Luft gestützt wird, und der Luftgott hängt von mir ab. Aber ich hänge von dir ab. Du bist meine ewige Kraft, und ich bin das Objekt dieser Kraft.
„Die drei Gunas hängen von dir ab, die wie Adarsha-Rupini ist, und ich bin deine Seele. So wie die Seele den Körper als Schutz benötigt und der Körper die Seele zum Leben braucht, so sind wir voneinander abhängig. Ohne uns beide könnte nichts erschaffen werden. Doch trotz alledem betest du so demütig zu mir.
„Milch ist untrennbar von ihrer Weiße, Feuer von seiner Hitze, die Erde von ihrem Duft, und Wasser von seiner Kühle. Auf dieselbe Weise sind wir untrennbar, wie Milch und Weiße, Feuer und Hitze, Erde und …“ Krishna fuhr fort:
„Du bist der Duft der Erde, das Kühle des Wassers. Denke nicht, dass wir jemals wirklich getrennt sein könnten—ich bin immer bei dir.
„Du wirst im Haus von Vrishabhanu Maharaja erscheinen, und ich werde als Sohn von Devaki geboren werden. Vasudeva wird mich daraufhin in den Palast von Nanda Maharaja in Gokul bringen. Später, aus Angst vor Kamsa, werden wir von Gokul nach Nanda Gram ziehen, und auch du wirst von Raval nach Varshana kommen. Dort werden wir gemeinsam verschiedene Spiele in den Wäldern von Vrindavan entfalten.“
Radha und Krishna sind untrennbar voneinander. Unsere früheren Lehrer erklärten, dass Radha aus Krishnas linker Seite hervorging und Balaram aus seiner rechten. Radha repräsentiert Krishnas innere Freude (Hladini Shakti), während Balaram seine Existenzkraft (Sandhini Shakti) darstellt.
**Die Bedeutung des Rasa Purnima**
Rasa Purnima ist einer der bedeutsamsten Tage für Anhänger des Gaudiya-Vaishnavismus, da an diesem Tag der Rasa-Tanz von Radha und Krishna gefeiert wird. Der Begriff „Gaudiya“ hat seinen Ursprung bei Radharani.
Der Rasa-Tanz fand an Vamsi Vat in Vrindavan und in der ganzen Region statt. Am Vollmondtag des Kartik-Monats tanzten Radha und Krishna mit den Gopis. Die Gopis, geleitet von Radharani, suchten Krishna und fanden ihn schließlich. Als sie ihn fanden, führte Krishna den Rasa-Tanz aus, indem er sich vervielfältigte und für jede Gopi eine eigene Form annahm, um mit jeder individuell zu tanzen.
**Krishna als Chaitanya Mahaprabhu in Kali Yuga**
In diesem Zeitalter des Kali Yuga stieg Krishna in der Form von Lord Chaitanya herab und nahm die Gestalt und Stimmung Radharanis an. Er erschien im Schoß von Saci Mata in Nabadwip, Mayapur, Bengal. Lord Chaitanya führte den Sankirtan im Hof von Srivas Pandit auf, einem Ort, der als „Sankirtan Rasa Sthali“, die Heimat der rasa-haften Freuden, bekannt ist. In Seiner vereinigten Form als Radha und Krishna inszenierte Chaitanya Mahaprabhu den Rasa-Tanz neu—durch den Sankirtan mit Gefährten wie Nityananda Prabhu, Advaita Acharya, Srivas Pandit, Mukunda und anderen. Gemeinsam sangen sie freudig den Hare Krishna Mahamantra und weitere Lieder wie Mukunda Madhava Yadava Hari.
Der Eintritt in den Rasa-Tanz
Um in den Rasa-Tanz einzutreten, muss man frei von allen materiellen Wünschen, genannt Vishaya, sein. Diese Wünsche entspringen den fünf Sinnen—Form, Geschmack, Klang, Geruch und Berührung. Nur jemand, dessen Geist allein darauf ausgerichtet ist, Krishnas Sinne zu erfreuen, kann dem Rasa-Tanz betreten.
Im Kali Yuga zerstört das hingebungsvolle Chanten des Hare Krishna Mahamantra alle materiellen Wünsche und ermöglicht es einem, alle Sinne in den Dienst von Sri Krishna zu stellen. Dadurch kann man die glückselige Natur des Rasa-Tanzes erkennen und sich in diese göttliche Stimmung versetzen.
Meditation über Rasa Purnima und Sankirtan Lila
Am Rasa Purnima-Tag sollten wir darüber meditieren, wie das Göttliche Paar ihr Rasa Lila manifestierte, und wie Lord Chaitanya Sein Sankirtan Lila im Haus von Srivas Pandit in Nabadwip ausführte, um unser spirituelles Leben zu bereichern.
Srila Bhaktivinoda Thakur schreibt:
“Gaura vana majhe bedh na heribo hoibo baraja vasi”
Das bedeutet, dass wir keinen Unterschied zwischen Nabadwip und Vrindavan machen sollten, da beide identisch sind. Nabadwip wird als „Gupta Vrindavan“ (verborgenes Vrindavan) bezeichnet.
Zwei Altäre in Goloka Vrindavan
In Goloka Vrindavan existieren zwei Altäre: einer für Chaitanya Mahaprabhu und der andere für Radha und Krishna. Wir sollten über beide meditieren—den Rasa-Tanz in Vrindavan und den Sankirtan in Nabadwip—um die tiefere spirituelle Einheit dieser göttlichen Manifestationen zu verstehen und uns ihrem Dienst mit Hingabe hingeben. In Nabadwip, Mayapur, manifestierte Chaitanya Mahaprabhu Sein Sankirtan Lila, durchdrungen von den tiefen Gefühlen des Rasa-Tanzes. Diese Spiele füllen unsere Herzen mit Glückseligkeit und Hingabe, wenn wir darüber meditieren.
Am heutigen Tag sollten wir demütig beten und die Segnungen von Lord Nityananda suchen, denn ohne Seine Gnade können wir nicht die Barmherzigkeit von Lord Chaitanya erlangen. Ebenso ist ohne Chaitanyas Segen der Eintritt nach Vrindavan nicht möglich. Lord Nityananda, der ewige Gefährte von Chaitanya Mahaprabhu, ist der Zugang zu allen spirituellen Reichen und der Bringer unermesslicher Barmherzigkeit.
Die Vision Srila Bhakti Siddhanta Saraswati Thakurs
Mein erhabener spiritueller Meister, Seine göttliche Gnade Srila Prabhupada Bhakti Siddhanta Saraswati Goswami Thakur, der Gründer-Acharya der Gaudiya Math, setzte in fast allen seinen Tempeln die Bildgestalten von Radha Krishna zusammen mit Chaitanya Mahaprabhu ein. Damit betonte er die Untrennbarkeit von Vrindavan und Nabadwip sowie die Bedeutung der Sankirtan-Bewegung für die moderne Welt.
BB Bodhayan
Ras Purnima 15 November 2024